Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 listopada 2025 r. (sygn. II GSK 951/25), dotyczy sprawy stwierdzenia nieważności decyzji starosty o rejestracji ciągnika rolniczego sprowadzonego z terenu państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej, bez przedstawienia dokumentu homologacji wymaganego w art. 72 ust. 1 pkt 3 ustawy – Prawo o ruchu drogowym. NSA oddalił skargę kasacyjną właściciela pojazdu, akceptując ustalenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, że doszło do oczywistego naruszenia prawa. Jednocześnie jednak sąd kasacyjny podkreślił, iż SKO rozpatrując sprawę ponownie powinno wyjaśnić i rozważyć, czy w sprawie wystąpiły wszystkie przesłanki pozwalające na stwierdzenie, że w konkretnym przypadku doszło do rażącego naruszenia prawa, a także czy decyzja Starosty Wałeckiego nie wywołała nieodwracalnych skutków prawnych w rozumieniu art. 156 § 2 k.p.a.
Kluczową kwestią analizowaną w postępowaniu było zakwalifikowanie pojazdu jako nowego w świetle rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 167/2013. Sąd wskazał, że zgodnie z regulacją unijną pojazd sprowadzony spoza Unii, który nie był wcześniej zarejestrowany na terytorium Polski, należy traktować jako nowy, nawet jeśli był użytkowany za granicą. Taka kwalifikacja rodzi bezwzględny obowiązek przedstawienia dokumentu homologacyjnego lub dokumentu równoważnego. NSA zaakcentował, że wyjątek przewidziany w art. 72 ust. 2 pkt 1 p.r.d. nie znajduje tu zastosowania, ponieważ przesłanką jego użycia jest wcześniejsza rejestracja pojazdu w Polsce, której w tej sprawie bezspornie nie było.
W uzasadnieniu podkreślono także jednoznaczny charakter norm wynikających z rozporządzenia 167/2013. Zdaniem sądu nie wymagają one pogłębionej wykładni, a ich stosowanie nie stwarza trudności interpretacyjnych, co odróżnia obecny stan prawny od sytuacji sprzed wejścia w życie rozporządzenia, kiedy obowiązywała dyrektywa 2003/37/WE. To właśnie na gruncie dawnego stanu prawnego Trybunał Sprawiedliwości w wyroku C-513/15 rozstrzygał wątpliwości dotyczące pojęcia „pojazdu nowego”. NSA wskazał, że po zmianie regulacji unijnej takie niejednoznaczności już nie występują.
Jednocześnie sąd zdecydowanie oddzielił pojęcie „oczywistego naruszenia prawa” od „rażącego naruszenia prawa”. Sam fakt, że decyzja została wydana z naruszeniem regulacji homologacyjnych, nie przesądza jeszcze o spełnieniu przesłanek do stwierdzenia jej nieważności. NSA zaakcentował, że organ nadzorczy musi ustalić, czy naruszenie miało charakter kwalifikowany, tj. prowadziło do skutków nieakceptowalnych z punktu widzenia zasad państwa prawnego lub interesu publicznego. Kolegium powinno również przeanalizować, czy decyzja starosty nie wywołała nieodwracalnych skutków prawnych w rozumieniu art. 156 § 2 k.p.a., a zatem takich, które uniemożliwiałyby wyeliminowanie decyzji z obrotu nawet mimo jej wadliwości. NSA nie dokonywał tej oceny samodzielnie, podkreślając, że należy ona do organu prowadzącego postępowanie nieważnościowe.
Wyrok przypomina, że organy rejestrujące pojazdy mają obowiązek respektować zarówno wymagania krajowe, jak i bezpośrednio obowiązujące normy unijne dotyczące homologacji. Jednocześnie podkreśla znaczenie oceny skutków społeczno-gospodarczych decyzji administracyjnych w sprawach prowadzonych w trybach nadzwyczajnych. Wskazania sądu stanowią ważną wskazówkę interpretacyjną dla organów, które mają ocenę tych przesłanek przeprowadzać z należytą starannością, uwzględniając zarówno wymogi prawne, jak i praktyczne konsekwencje podejmowanych rozstrzygnięć.
Wyrok NSA z 6 listopada 2025 r. (sygn. II GSK 951/25)
Źródło: CBOSA