„W sytuacji, w której organ stanął przed ponadstandardowym obowiązkiem jednoczesnego prowadzenia postępowań w wielu różnych sprawach o odszkodowania, sprowadzenie oceny charakteru bezczynności organu wyłącznie do prostego obliczenia skali przekroczenia terminów byłoby zbyt daleko idącym uproszczeniem. Ocena stopnia bezczynności musi być dokonywana z uwzględnieniem wszystkich okoliczności, w tym jej skutków” – to teza z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Jakie wątki podkreślił Sąd w uzasadnieniu i jaki był stan faktyczny sprawy?
Sąd na wstępie zauważył, że przy ocenie tego, czy naruszenie prawa jest rażące bierze się pod uwagę nie tylko proste zestawienie terminów rozpoczęcia postępowania i jego zakończenia, ale całokształt okoliczności sprawy, jej charakter i zakres czynności niezbędnych do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy, których przeprowadzenie nie jest zależne wyłącznie od woli i starań organu. W ocenie WSA samo przekroczenie przez podmiot zobowiązany ustawowych obowiązków, czyli także terminów załatwienia sprawy, musi być szczególnie znaczące i niezaprzeczalne, a rażące opóźnienie w podejmowanych czynnościach musi być pozbawione racjonalnego uzasadnienia, aby można mówić o rażącym naruszeniu prawa.
W omawianej sprawie inwestycja obejmowała nie tylko rozbudowę i przebudowę dróg gminnych i powiatowych, ale również drogi krajowej, w związku z zaplanowaną budową wzdłuż niej tras rowerowych, co czyniło z niej według Sądu inwestycję regionalną, której skutki dotykają wielu miejscowości. Jak zauważył Sąd, rozmiar tej inwestycji wiązał się z potrzebą nadzwyczajnego zaangażowania aparatu urzędniczego Starostwa w rozpoznanie spraw administracyjnych będących następstwem realizacji inwestycji drogowej, w tym ustalenia odszkodowań za nieruchomości przejęte z mocy prawa przez właściwe jednostki samorządu terytorialnego na cele drogowe. WSA zaznaczył też, że pomimo tego, iż trud organizacyjny związany z obowiązkiem rozpoznania jednocześnie wielu spraw o odszkodowania za nieruchomości położone w różnych lokalizacjach obciąża organ, a wielość spraw sama w sobie nie jest usprawiedliwieniem niesprawności w podejmowaniu czynności procesowych, to nie można przy ocenie tych działań z pola widzenia stracić okoliczności, które pozostają poza wpływem organu. W omawianej sprawie z wyjaśnień Starosty wynikało, że podjęcie czynności wyjaśniających, w tym zlecenie sporządzenia operatów szacunkowych w każdej ze spraw, uzależnione było od przekazania środków finansowych pochodzących z budżetu Państwa przeznaczonych na finansowanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. Natomiast przedłożone do akt sprawy dokumenty potwierdzały, że w związku z koniecznością sporządzenia dużej liczby operatów szacunkowych dla nieruchomości o zróżnicowanych uwarunkowaniach, Starosta od początku 2020 r. podejmował starania celem pozyskania do współpracy większej ilości rzeczoznawców majątkowych, co zakończyło się sukcesem dopiero w lutym 2021 roku.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 30 czerwca 2021 r., II SAB/Gd 34/21
Źródło: CBOSA
