Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach, kierowanie ruchem i jego kontrolowanie należą do zadań Policji. Natomiast art. 129 ust. 2 pkt 13a Prawa o ruchu drogowym stanowi, że policjant w związku z wykonywaniem czynności określonych w ust. 1 (tj. czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na drogach, kierowanie ruchem i jego kontrolowanie) jest uprawniony m.in. do występowania do starosty z wnioskiem o skierowanie kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na egzamin sprawdzający kwalifikacje, jeżeli istnieją uzasadnione i poważne zastrzeżenia co do kwalifikacji tej osoby.
Zgodnie zaś z art. 49 ust. 1 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami, sprawdzeniu kwalifikacji w formie egzaminu państwowego podlega osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem w razie uzasadnionych zastrzeżeń co do jej kwalifikacji. Stosownie do art. 99 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji w formie egzaminu państwowego, jeżeli istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do ich kwalifikacji.
Nieostre sformułowanie "uzasadnione zastrzeżenia", jakim posłużył się ustawodawca w ww. przepisie nie oznacza dowolności w przyjmowaniu, że zachodzą wątpliwości co do posiadania kwalifikacji uprawniających do kierowania pojazdem. Świadczy jedynie, że to na organie ciąży obowiązek wykazania, iż konkretne okoliczności uzasadniają powzięcie zastrzeżeń co do omawianych kwalifikacji strony. Brak zdefiniowanej normatywnie przesłanki "uzasadnionych zastrzeżeń" nie uniemożliwia zatem zastosowania omawianej normy. Natomiast każdy przypadek wymaga odrębnego zbadania okoliczności, w jakich kierowca korzystając z uprawnienia do kierowania pojazdami nie zachowuje ustalonych norm, a jego postawa może być rozważana jako przypadek zaistnienia "uzasadnionych zastrzeżeń" co do kwalifikacji kierowania pojazdami. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, powyższe w niniejszej sprawie zostało przez organy wyjaśnione w uzasadnieniu decyzji.
Należy przy tym podkreślić, że podstawą wystąpienia z wnioskiem o sprawdzenie kwalifikacji może być zarówno jedno, jak i wielokrotne naruszanie przez kierującego przepisów ruchu drogowego. Ochrona bezpieczeństwa ruchu drogowego wymaga bowiem, aby organ uprawniony do wydawania uprawnień do prowadzenia pojazdów czuwał nie tylko nad tym, aby otrzymały je osoby mające odpowiednie kwalifikacje, ale także kontrolował, czy nie utraciły one wymaganych umiejętności. Przy czym, skierowanie na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji w formie egzaminu państwowego nie ma charakteru sankcji i nie musi być powiązane z liczbą punktów karnych uzyskanych przez danego kierowcę. Wobec powyższego należy stwierdzić, że powołane przepisy mają na celu ochronę uczestników ruchu drogowego przed kierowcami, którzy nie posiadają umiejętności praktycznych niezbędnych dla bezpiecznego poruszania się pojazdami lub nie posiadają wiedzy z zakresu przepisów ruchu drogowego i z tego powodu popełniają wykroczenia powodując zagrożenie bezpieczeństwa dla innych uczestników ruchu drogowego. Naruszanie przepisów ruchu drogowego będzie podstawą "uzasadnionych zastrzeżeń" co do kwalifikacji kierowcy, jeżeli okoliczności towarzyszące naruszeniu zasad ruchu drogowego świadczą o tym, że jedną z ich przyczyn był brak umiejętności praktycznych do kierowania pojazdami lub brak wiedzy z zakresu ruchu drogowego. Podkreślić przy tym trzeba, że oprócz umiejętności kierowania pojazdem kierujący powinien bezpiecznie zachowywać się na drodze, współdziałać z innymi uczestnikami ruchu drogowego kierując się normami społecznymi w warunkach społecznie akceptowalnych. Powyższe kwestie powinny stanowić punkt odniesienia dla oceny zaistniałych w konkretnej sprawie warunków, które nie sposób ująć przy użyciu uogólnień czy zwrotów niedookreślonych.
Wyrok NSA z dnia 25 września 2020 r., sygn. akt: I OSK 609/20