Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyjaśnił zobowiązania podatkowe dotyczące podmiotów prowadzących warsztaty plastyczne na rzecz szkół i przedszkoli i w ramach pozaszkolnych form kształcenia. Podobnie jak w przypadku opisywanym wcześniej na łamach naszego Dziennika: Kolonie i półkolonie a podatek VAT WSA wyjaśnia, pytanie dotyczyło objęcia działalności adresowanej dla dzieci i młodzieży, zwolnieniem z podatku VAT. Odpowiedź jest twierdząca - istotnie, podmioty realizujące tego typu usługi edukacyjne, mogą liczyć na stosowną ulgę, działając w zgodzie z założeniami obowiązującego programu nauczania, przekazując wiedzę i kompetencje w obszarze wielu dziedzin, czyniąc to wszystko w dobrze pojętym interesie publicznym.
Krajowa Informacja Skarbowa (niesłusznie) przeciw organizatorom zajęć plastycznych
Sprawa trafiła na wokandę WSA z powodu skargi na interpretację podatkową Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. W interpretacji tej za nieprawidłowe uznano stanowisko skarżącego (tj. podmiotu prowadzącego warsztaty plastyczne), w którym podniósł, że prowadzona przez niego działalność korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 27 ustawy o podatku od towarów i usług. W myśl tego przepisu, z podatku VAT zwalnia się usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym, świadczone przez nauczycieli. Przepis polskiej ustawy odzwierciedla art. 132 ust. 1 lit. j Dyrektywy Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (2006/112/WE). Zdaniem wnioskodawcy, spełniał wszystkie przesłanki tego zwolnienia, gdyż świadczył swoje usługi będąc nauczycielem o odpowiednich kwalifikacjach (jako magister sztuki oraz artysta-plastyk z wieloletnim doświadczeniem), prowadząc warsztaty w formie zgodnej z podstawą programową. Organ KIS uznał jednak tę interpretację za nieprawidłową, przyznając rację jedynie co do spełnienia przesłanki bycia nauczycielem. Z interpretacji prawa podatkowego wynikało jednak, że zajęcia z edukacji artystycznej nie stanowią usługi prywatnego nauczania na odpowiednim poziomie. Organ podatkowy oparł tę interpretację na tym, że zajęcia stanowiły nauczanie specjalistyczne, świadczone w sposób doraźny, niestanowiące przekazywania wiedzy i kompetencji dotyczących obszernych i zróżnicowanych dziedzin. Powołał się przy tym na - jak mogło się wydawać - mało korzystne dla wnioskodawcy, a kolejno skarżącego, orzeczenia TSUE (sygn. C-373/19 i C-449/17). Należy nadmienić, że jeden z tych wyroków dotyczył zajęć z pływania, które organ utożsamił z dodatkowymi warsztatami plastycznymi prowadzonymi przez prywatny podmiot, wykazując brak uzasadnienia dla objęcia jej podatkiem VAT.
Zgodność z celami kształcenia jest kluczowa
Dokonując analizy sprawy, Sąd uznał za niezasadne przeniesienie na grunt sprawy poszczególnych tez orzeczeń TSUE i oparcie na nich całej argumentacji. Organ nie uzupełnił swojej wersji o analizę, czy nauczanie wychowania plastycznego w ramach zajęć prowadzonych przez skarżącego jest równoznaczne z nauką plastyki w ramach kształcenia powszechnego i wyższego, co w tym miejscu było sprawą kluczową. O ile bowiem lekcje pływania istotnie stanowią w ocenie Sądu nauczanie specjalistyczne, które samo w sobie nie jest równoważne z przekazywaniem wiedzy i kompetencji dotyczących obszernego i zróżnicowanego zespołu dziedzin (co jest konieczne do tego, by dane edukacyjne przedsięwzięcie uznać za realizujące formę kształcenia powszechnego), warsztaty plastyczne mają już inny charakter. Skarżący słusznie zauważył, że działalność którą świadczy, pokrywa się z założeniami kształcenia ogólnego w przedszkolach i szkołach podstawowych, gdyż programy nauczania przewidują przecież naukę plastyki. Wiedza i umiejętności, które powinni posiadać uczniowie, skarżący przekazuje im w ramach swojej działalności i prowadzonych przez siebie warsztatów, co również przemawia za jego argumentem dotyczącym realizowania planu zgodnego z założeniami systemu kształcenia.
Zwolnienie z podatku w imię słusznej sprawy
Dalej, Sąd przywołał orzeczenie TSUE (sygn. C-445/05), zgodnie z którym zwolnienie z podatku VAT może obejmować nie tylko przedmioty należące do podstawowego kursu nauczania według programu obowiązującego w szkołach określonego rodzaju, ale również inne zajęcia, o ile nie mają one charakteru wyłącznie rekreacyjnego. Ponadto, w uzasadnieniu wyroku Sąd zwrócił uwagę na potrzebę zastosowania wykładni celowościowej, odnoszącej się do samej istoty zwolnień podatkowych. Jak wynika z dorobku piśmiennictwa, wszelkie zwolnienia tego typu mają na celu interes publiczny, a ten - w sytuacji, w której prowadzi się działalność edukacyjną - jest raczej oczywisty. Posiadanie konkretnych umiejętności i odpowiedni poziom wiedzy, to wartości istotne na tyle, że przesądzają o obowiązkowości powszechnego nauczania. Współcześnie interes ten realizuje się jednak nie tylko w ramach obligatoryjnego minimum, lecz również poprzez rozwój systemów kształcenia, czemu służą chociażby dodatkowe zajęcia, kursy czy warsztaty organizowane i przeprowadzane przez prywatne podmioty. Byłoby zatem wewnętrznie sprzeczne, gdyby interpretacja przepisów prawa podatkowego doprowadziła do ograniczenia dostępu niektórych osób do tego typu usług edukacyjnych, poprzez nieuchronne podniesienie cen, które miałoby miejsce w razie opodatkowania. Sąd nie zgodził się zatem ze stanowiskiem, w myśl którego usługi świadczone w ramach publicznych instytucji miałyby być wolne od podatku, zaś ten sam produkt zaoferowany w ramach nauczania prywatnego - już nie.
W ocenie Sądu, organ podatkowy powinien był dokonać pełniejszej analizy tego, czy wychowanie plastyczne należy do podstawowego obszaru nauczania w przedszkolach i szkołach podstawowych (na co odpowiedź jest twierdząca) oraz czy zakres nauczania świadczonego przez skarżącego pokrywa się z programem nauczania na którymkolwiek poziomie edukacji. Takie analizy nie nastąpiły, zaś samo powołanie się na wyroki, które nie pasowały odpowiednio do stanu faktycznego tej sprawy, nie mogły stanowić podstawy twierdzenia, że warsztaty plastyczne dla najmłodszych uczniów nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT.
Wyrok ten może być szczególnie ważny nie tylko dla tego rodzaju podmiotów - artystów i nauczycieli organizujących zajęcia dla dzieci i młodzieży - lecz także dla szkół, które niejednokrotnie angażują takie osoby czy zespoły do wzbogacenia realizowanego przez szkołę nauczania przedmiotów artystycznych. Sąd jasno potwierdził, że działalność tego typu, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 27 ustawy "vatowskiej", istotnie korzysta ze zwolnienia z podatku od towarów i usług.
Wyrok WSA w Olsztynie z 12 czerwca 2025 r. (sygn. I SA/Ol 193/25)
Źródło: CBOSA