WSA: Zorganizowanie zajęć wczesnego wspomagania rozwoju bez spełnienia minimalnej liczby godzin określonej w § 6 stosownego rozporządzenia, jak również stwierdzenie wykonywania swoich zadań przez niewłaściwie skonstruowane zespoły, może doprowadzić do orzeczenia obowiązku zwrotu części pobranej dotacji, jako nieadekwatnej w skali zrealizowanych zadań.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wydał wyrok w przedmiocie skargi na decyzję starosty (organu I instancji) oraz samorządowego kolegium odwoławczego (organu II instancji), na mocy której na placówkę oświatową nałożono obowiązek zwrotu pobranej w zawyżonej wysokości dotacji oświatowej. Skarga, która trafiła na wokandę, obejmowała zarzuty związane z błędnie przeprowadzonym postępowaniem dowodowym, jak również nieprawidłowym przyjęciem, co może być finansowane w ramach pobranych dotacji. Skarga ta nie została jednak uwzględniona. Uzasadniając wyrok, Sąd przypomniał brzmienie przepisów ustawy o finansach publicznych, w świetle których dotacje pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości, podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej analogicznie jak dla zaległości podatkowych. Za dotacje pobrane nienależnie uznaje się takie, które wydano w części lub całości na cele inne niż te, na które zostały udzielone, jak również służące pokryciu wydatków innych niż te, na które dotacja miała być wykorzystana. Z kolei o pobraniu dotacji w nadmiernej wysokości mówi się wtedy, gdy środki pobrano w wysokości wyższej niż konieczna lub określona w odrębnych przepisach czy umowie.
W tym przypadku fakt niewłaściwego wykorzystania dotacji i jej zbyt dużej wysokości, został uwidoczniony w odniesieniu do zajęć wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, które miała prowadzić korzystająca z dotacji placówka. Zajęcia mają na celu pobudzanie psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole, stąd najczęściej są określane mianem "wczesnego wspomagania". Prowadzenie tego rodzaju przedsięwzięcia zostało uregulowane rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci. Na mocy obowiązujących przepisów, w prowadzącej wczesne wspomaganie placówce tworzy się zespoły, w skład których wchodzą osoby posiadające przygotowanie do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju psychoruchowym (pedagog, psycholog i logopeda). Zespół ustala kierunki i harmonogram działań na rzecz wczesnego wspomagania, współpracuje z przedszkolem, podmiotem leczniczym i ośrodkiem pomocy społecznej, opracowuje program wczesnego wspomagania, ocenia postępy dziecka i planuje dalsze działania. Dzieci korzystające z programu pozostają pod opieką zespołu, który funkcjonuje w pełnym składzie.
Problem, który uwidocznił się w tym przypadku, miał związek z podaniem we wniosku zawyżonej liczby dzieci, a także z wykonywaniem obowiązków przez zespół w niepełnym składzie. Dane te nie zostały w żaden sposób skorygowane, toteż Sąd, podobnie jak organy I i II instancji, stwierdził że cel, dla którego dotacja została przyznana, nie został zrealizowany w należytej formie. Oprócz sytuacji, w których na rzecz wczesnego wspomagania pracują nieodpowiednio skonstruowane zespoły, o których mowa w § 3 rozporządzenia, z zawyżeniem wysokości pobranej dotacji mamy do czynienia także w przypadku, gdy w danym roku nie zrealizowano w ujęciu rocznym zaplanowanych indywidualnych programów godzin wczesnego wspomagania.
Wydatki ponoszone na wczesne wspomaganie rozwoju dzieci, muszą być dokonywane zgodnie z zasadami obowiązującymi wszystkie wydatki publiczne. Uwzględniając przy tym treść art. 44 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, a także optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów, a ponadto w sposób umożliwiający terminową realizację zadań oraz w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.
Wyrok WSA w Gliwicach z 27 maja 2025 r. (sygn. III SA/Gl 663/24)
Źródło: CBOSA