Pomoc psychologiczna dla rodziców i nauczycieli i wspomaganie wczesnego rozwoju dziecka, czyli projekty nowelizacji rozporządzeń MEiN

Minister Edukacji i Nauki przekazał do zaopiniowania w ramach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, projekty nowelizacji rozporządzeń.

Zmiany rozporządzeń wynikają z konieczności dostosowania przepisów rozporządzeń do zmian wynikających z art. 2 ustawy z dnia 12 maja 2022r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych ustaw. Proponowane zmiany mają na celu poprawę funkcjonowania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkołach i placówkach w szczególności przez zapewnienie wsparcia nauczycielom prowadzącym obowiązkowe zajęcia edukacyjne z tymi uczniami.

1. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych.

Proponuje się uzupełnienie tytułu rozporządzenia o nauczycieli pedagogów specjalnych, zgodnie z brzmieniem wynikającym ze zmian wprowadzanych do ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela.

Konieczne jest określenie zadań realizowanych w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli pedagogów specjalnych ma na celu poprawę funkcjonowania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przedszkolach, szkołach i placówkach, w szczególności przez zapewnienie wsparcia nauczycielom prowadzącym obowiązkowe zajęcia edukacyjne z tymi uczniami lub wychowankami.

Aby zrealizować ten cel, proponuje się, aby zadania realizowane w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć obejmowały:

działania w zakresie zapewnienia uczniom lub wychowankom aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz dostępności, o której mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1062, z późn. zm.),
rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów lub wychowanków w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów lub wychowanków oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów lub wychowanków, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia lub wychowanka i jego uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły i placówki, we współpracy z nauczycielami,
wspieranie nauczycieli w realizacji zadań w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz kształcenia specjalnego,
wspieranie nauczycieli we wdrażaniu indywidualizacji kształcenia poprzez dostosowanie sposobów i metod pracy do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych i możliwości psychofizycznych ucznia oraz dobór metod, form kształcenia i środków dydaktycznych do potrzeb uczniów.

Proponuje się, aby nauczyciele pedagodzy specjalni, w zależności od zadań realizowanych w szkole, w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, realizowali zadania związane z:

dokonywaniem wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dzieci i młodzieży objętych kształceniem specjalnym, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 71b ust. 7 pkt 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty – w przypadku nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach, szkołach, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach wychowawczych, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych i ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych,
określaniem niezbędnych do nauki warunków, sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, w tym wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne, odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia lub wychowanka;
udzielaniem rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 11 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.

Ponadto, w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, nauczyciele pedagodzy specjalni zatrudnieni w przedszkolach, szkołach podstawowych, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodkach wychowawczych i ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych będą mogli prowadzić zajęcia w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, bowiem zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, w skład zespołu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka wchodzą: pedagog posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności dziecka, psycholog, logopeda oraz w zależności od potrzeb dziecka i jego rodziny, mogą wchodzić również inni specjaliści.

Natomiast w przypadku, gdy nauczyciel pedagog specjalny zostanie zatrudniony w przedszkolu specjalnym lub szkole specjalnej funkcjonujących w podmiotach leczniczych lub jednostkach pomocy społecznej, w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć będzie mógł prowadzić zajęcia oraz specjalne działania opiekuńczo-wychowawcze, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 128 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 71c ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.

2. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.

Proponuje się, aby wsparcie udzielane przez pedagogów specjalnych obejmowało:

podejmowanie działań w zakresie zapewnienia aktywnego i pełnego uczestnictwa uczniów w życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz dostępności, o której mowa
w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1062, z późn. zm.),
rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu szkoły i placówki,
rozwiązywanie problemów dydaktycznych i wychowawczych uczniów,
w przypadku uczniów objętych kształceniem specjalnym, współpracę z zespołem nauczycieli i specjalistów, prowadzących zajęcia z uczniem, a w przypadku młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych oraz ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych – także wychowawcami grup wychowawczych prowadzących zajęcia z wychowankiem
w tym ośrodku w zakresie zapewnienia im odpowiedniej do potrzeb pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
określanie niezbędnych do nauki warunków, sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, w tym wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne, odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia;

W celu podnoszenia jakości edukacji włączającej proponuje się, aby zadania pedagogów specjalnych obejmowały wspieranie nauczycieli, wychowawców i innych specjalistów w:

rozpoznawaniu przyczyn niepowodzeń edukacyjnych uczniów lub trudności w ich funkcjonowaniu, w tym barier i ograniczeń, utrudniających funkcjonowanie ucznia
i jego uczestnictwo w życiu szkoły,
udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w bezpośredniej pracy z uczniem,
dostosowaniu sposobów i metod pracy do możliwości psychofizycznych ucznia,
doborze metod, form kształcenia i środków dydaktycznych do potrzeb uczniów.

Dodatkowo pedagodzy specjalni będą udzielać pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom uczniów i nauczycielom. Będą również podejmować, w zależności od potrzeb, współpracę z instytucjami i podmiotami odpowiedzialnymi za wspieranie ucznia i jego rodziny oraz inicjującymi objęcie ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną.

Kolejnym zadaniem pedagoga specjalnego w obszarze wspierania nauczycieli, wychowawców i innych specjalistów będzie przedstawianie radzie pedagogicznej propozycji doskonalenia zawodowego mającego na celu podnoszenie jakości edukacji włączającej.

3. Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych szkołach
i placówkach

Proponuje się, aby wsparcie udzielane przez pedagogów specjalnych obejmowało:

podejmowanie działań w zakresie zapewnienia aktywnego i pełnego uczestnictwa uczniów w życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz dostępności, o której mowa
w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1062, z późn. zm.),
rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu szkoły i placówki,
rozwiązywanie problemów dydaktycznych i wychowawczych uczniów,
w przypadku uczniów objętych kształceniem specjalnym, współpracę z zespołem nauczycieli i specjalistów, prowadzących zajęcia z uczniem, a w przypadku młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych oraz ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych – także wychowawcami grup wychowawczych prowadzących zajęcia z wychowankiem
w tym ośrodku w zakresie zapewnienia im odpowiedniej do potrzeb pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
określanie niezbędnych do nauki warunków, sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, w tym wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne, odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia;

W celu podnoszenia jakości edukacji włączającej proponuje się, aby zadania pedagogów specjalnych obejmowały wspieranie nauczycieli, wychowawców i innych specjalistów w:

rozpoznawaniu przyczyn niepowodzeń edukacyjnych uczniów lub trudności w ich funkcjonowaniu, w tym barier i ograniczeń, utrudniających funkcjonowanie ucznia
i jego uczestnictwo w życiu szkoły,
udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w bezpośredniej pracy z uczniem,
dostosowaniu sposobów i metod pracy do możliwości psychofizycznych ucznia,
doborze metod, form kształcenia i środków dydaktycznych do potrzeb uczniów.

Dodatkowo pedagodzy specjalni będą udzielać pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom uczniów i nauczycielom. Będą również podejmować, w zależności od potrzeb, współpracę z instytucjami i podmiotami odpowiedzialnymi za wspieranie ucznia i jego rodziny oraz inicjującymi objęcie ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną.

Rozporządzenia mają wejść w życie z dniem 1 września 2022r.