W ostatnich latach wydatki na prywatną edukację dzieci znacząco wzrosły. GUS przeprowadził Badanie Budżetów Gospodarstw Domowych, na podstawie których PIE zbadał jak zmieniały się wydatki na edukację wśród rodzin z dziećmi w wieku szkolnym – od 7 do 18 lat. W obliczeniach uwzględniono zarówno w pełni prywatną edukację (szkolną, z wyłączeniem przedszkoli), jak i rozwiązania częściowe (np. opłacanie prywatnych korepetycji).

Z danych wynika, że coraz więcej gospodarstw domowych wydaje na prywatną edukację stosunkowo duże kwoty. Średnie miesięczne wydatki na prywatną edukację wzrosły z 16 PLN w 2010 r. do 41 PLN w 2020 r. Powyższe kwoty wydają się bardzo niewielkie – wynika to z faktu, że większość uwzględnionych gospodarstw domowych nie miało żadnych wydatków na prywatną edukację. W 2010 r. jakiekolwiek wydatki na ten cel ponosiło 16 proc. gospodarstw domowych, w kolejnych latach ten poziom sukcesywnie spadał, do 7 proc. w 2020 r. Było to związane ze zmniejszaniem się liczby rodzin, które na prywatną edukację wydawały niewielkie kwoty (poniżej 100-200 PLN). Średnia kwota przeznaczana na edukację wśród gospodarstw, które miały jakiekolwiek wydatki na ten cel w 2010 r. wyniosła 104 PLN miesięcznie, a w kolejnych 10 latach wzrosła aż 6-krotnie – do 615 PLN. Oznacza to, że jest coraz więcej rodzin, które wydają stosunkowo duże kwoty na edukację, więc prawdopodobnie w pełni przechodzą z edukacji publicznej na prywatną.

Badanie pokazuje, że wśród bardziej zamożnych rodzin wydatki na prywatną edukację są wyższe. Gospodarstwa domowe zostały podzielone według kwartyli – tj. na 4 równej wielkości grupy – ze względu na wysokość dochodów na osobę. Wśród 1/4 gospodarstw o najniższych dochodach jedynie 5 proc. miało w 2020 r. jakiekolwiek wydatki na prywatną edukację. Wśród 1/4 z najwyższymi dochodami – było to 14 proc. Wśród 3/4 gospodarstw z niższymi dochodami zdecydowanie większy był udział stosunkowo drobnych wydatków, np. na korepetycje – średnie wydatki wynosiły tam poniżej 500 PLN. Natomiast dla 1/4 gospodarstw z najwyższymi dochodami większy był udział stosunkowo wysokich wydatków (średnia 1185 PLN), które mogą oznaczać przejście z edukacji publicznej do prywatnej.

Coraz większa nierówność szans edukacyjnych społeczeństwa wynika ze zmian w poziomie i strukturze wydatków. Coraz więcej rodziców decyduje się na prywatną edukację dla dzieci, ale decydują się na to tylko ci, którzy są temu w stanie sprostać finansowo. Przyczyny poszukiwania alternatywy dla publicznej edukacji mogą być różne – niezadowolenie z jakości lub chęć zapewnienia dziecku jak najlepszych warunków, dostosowanych do jego potrzeb. Natomiast konsekwencje tego procesu mogą być ogólnospołeczne – jak wskazuje się w literaturze, większy udział prywatnej edukacji, może pogłębiać nierówności.

Źródło: PIE