„Z faktu, że nieruchomość skarżącej nie sąsiaduje bezpośrednio lub pośrednio z nieruchomością objętą ustaleniem warunków zabudowy nie może automatycznie przesądzać o braku interesu prawnego” – tak w sprawie dotyczącej odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ustalającej warunki zabudowy orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Sąd wskazał po pierwsze na to, że podstawą do wprowadzenia interesu prawnego w sprawie ustalenia warunków zabudowy, a w konsekwencji także w przedmiocie stwierdzenia nieważności takiej decyzji, zawiera reguła ogólna zawarta w art. 6 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. NSA zaznaczył, że przepis ten przyznaje interes prawny jednostkom, którym przysługuje tytuł prawny do nieruchomości w zagospodarowaniu tej nieruchomości, ale też interes prawny przy zagospodarowaniu nieruchomości położonej w sąsiedztwie nieruchomości, do której przysługuje im tytuł prawny. Sąd przypomniał również o tym, że ten interes prawny ma nadto oparcie w obronie przy ustaleniu spełnienia przesłanek dobrego sąsiedztwa (art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym).
W konsekwencji według Naczelnego Sądu w takim przypadku nie można było bez przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego stwierdzić, że Skarżąca nie miała interesu prawnego w domaganiu się wszczęcia postępowania nieważnościowego w odniesieniu do decyzji ustalającej warunki zabudowy. W ocenie NSA w takiej sytuacji jednostce należy zapewnić czynny udział w postępowaniu wyjaśniającym, a podejmowanie czynności wyjaśniających poza postępowaniem w sprawie narusza konstytucyjną zasadę demokratycznego państwa prawnego, z której wynika prawo jednostki do obrony interesu prawnego na drodze prawa, a zatem na drodze regulowanej przepisami prawa procesowego, w których ustanowione są zasady prawa obrony. Zastosowanie art. 61a § 1 k.p.a. w przypadkach, gdy ustalenie interesu prawnego wymaga podjęcia czynności wyjaśniających, narusza prawa jednostki do obrony na drodze prawa – orzekł NSA. Zaznaczył także, że przyznanie na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania zażalenia, a następnie skargi do sądu administracyjnego, nie stanowi dostatecznej gwarancji ochrony.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 listopada 2020 r., II OSK 1451/18
Źródło: CBOSA
