Przymusowa izolacja społeczna wywołana pandemią koronawirusa była ciężka dla każdego człowieka. Jednak tym, co zdecydowanie podnosiło na duchu i jednocześnie pozwalało spędzić czas w wartościowy sposób była kultura. Dostęp do książek, muzyki, filmów, a nawet spektakli teatralnych online okazał się być zbawienny. Jednocześnie okazało się, jak dużego wsparcia wymaga ten sektor i jak bardzo jest niedowartościowany. Zatem epidemia może i powinna przyczynić się do przemodelowania polityki kulturalnej w wielu polskich samorządach.

Autorzy Alertu samorządowego zwracają uwagę na różne aspekty życia kulturalnego, które wymagają poprawy bądź zmiany. Jednym z nich jest rozważenie zmiany podstawy programowej nauczania w szkołach, tak by znalazły się w niej wyraźne elementy edukacji kulturalnej z powiązaniu z nurtem edukacji regionalnej.

Na uwagę zasługuje też kwestia cyfryzacji kultury, o wadze której mieliśmy okazję przekonać się w czasie przymusowej izolacji społecznej. Niestety odczuwalny był i jest brak narzędzi do rozwijania twórczości w sieci.

Tym, na co jednak należy zwrócić szczególną uwagę jest nieoceniona rola kultury jako narzędzia integracji lokalnych społeczności poprzez wykorzystanie miejscowych zasobów. Niezbędne jest wypracowanie nowej formuły domu kultury, który powinien stać się ośrodkiem integracji społecznej wynikającej ze wspólnej integracji kulturalnej.  Zmiany powinny zostać też wprowadzone do Ustawy o bibliotekach. Biblioteka publiczna powinna sprawować rolę raczej instytucji kultury niż tylko wypożyczalni książek.

Jak zostało podkreślone w Alercie, kultura nie tylko powinna być objęta tarczą antykryzysową ale powinna być traktowana sama w sobie jako antykryzysowa tarcza.

Autorzy Alertu samorządowego zawarli w publikacji następujące rekomendacje dla samorządów:

• skierowanie przynajmniej części środków z organizacji jednorazowych „dni gminy” na rzecz programów wspierających funkcjonowanie lokalnych artystów i promocję ich dokonań. Warte odnotowania są takie przykłady jak np. przewidzenie przestrzeni wystawienniczej dla lokalnych artystów w nowopowstających siedzibach urzędów administracji samorządowej;
• wykorzystanie prac lokalnych artystów jako gadżetów promocyjnych danej jednostki samorządu terytorialnego;
• ogłoszenie konkursu na statuetkę pamiątkową – i wręczanie jej zwycięzcom turniejów/konkursów prowadzonych przez daną jednostkę samorządu terytorialnego. Taka statuetka będzie z jednej strony wsparciem dla artysty, a z drugiej – będzie się pozytywnie odróżniała na tle seryjnie kupowanych pucharów.
• utworzenie ogólnopolskiej karty muzealnej - jest ona dostępna w takich krajach jak Belgia, Holandia czy Szwajcaria. Zbliżony charakter ma National Art Pass w Wielkiej Brytanii – wraz z kartami wydawanymi przez poszczególne organizacje odpowiedzialne za zachowanie dziedzictwa kulturowego, czy karty wydawane przez niektóre kraje związkowe w Niemczech. Karty takie przyczyniają się do wzrostu uczestnictwa w kulturze;
• wspieranie digitalizacji zasobów muzeów prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. To wymaga dedykowanego finansowania centralnego. Będzie to miało znaczenie zarówno z punktu widzenia zachowania dziedzictwa kulturowego, jak również możliwości jego upowszechnienia.

 Cały tekst dziesiątej części Alertu samorządowego można przeczytać tutaj