Zasadą jest, że w czasie wstrzymania rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminów, których dotyczą terminy dokonania czynności wymienione w art. 15 zzr ust. 1 ustawy COVID osoba zobowiązana jest zwolniona z dokonania czynności w tym terminie. Ale czy zawsze? Co się dzieje, jeśli jednak wykona czynności w trakcie wstrzymania/ zawieszenia biegu terminu?
Projektodawcy w dodawanym art. 15 zzr ust.3 ustawy COVIDowej przewidzieli uprawnienie dla właściwego organu, sądu lub podmiotu do wezwania osoby zobowiązanej do dokonania czynności wynikających z przepisów prawa, pomimo wstrzymania/zawieszenia biegu terminu. Jak przewidują projektodawcy, uprawnienie to może być wykonane jeżeli niepodjęcie czynności mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną. W sytuacji takiego wezwania, zobowiązany powinien wykonać obowiązek. Jednocześnie z wezwaniem wyznacza się termin i zakres, w jakim przepis ten zobowiązuje do dokonania czynności. Pamiętajmy, że nadal obracamy się w obszarze terminów prawa cywilnego i administracyjnego wymienionych w projektowanym art. 15 zzr ust. 1.
Oznacza to, że w sytuacjach absolutnie wyjątkowych, bo za takie należy uznać zagrożenie życia lub zdrowia, poważną szkodę dla interesu społecznego oraz niepowetowaną szkodę materialną, organ może wezwać osobę zobowiązaną do wykonania czynności prawem przewidzianej. Uwaga – organ/sąd/podmiot jest związany terminem i zakresem określonym dla tej czynności.
Trudności interpretacyjne mogą sprawiać sformułowania „poważna szkoda dla interesu społecznego” oraz „grożąca niepowetowana szkoda materialna”. Te okoliczności winny być każdorazowo rozpatrywane indywidualnie, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnej sytuacji. Każdorazowo trzeba brać pod uwagę sytuację, w jakiej znajduje się społeczeństwo w związku z COVID-19. Należy pamiętać, że rozwiązanie z art. 15 zzr ust. 3 ma charakter wyjątku i nie niweluje wstrzymania/zawieszenia biegu terminu – kreuje nowe uprawnienie dla organów/sądów/podmiotów. Potrzebę zastosowania tego rozwiązania należy uzasadnić.
W kwestii skuteczności czynności dokonanych w okresie wstrzymania rozpoczęcia albo zawieszenia biegu terminów projektodawcy rozstrzygają jednoznacznie - zgodnie z projektowanym art. 15 zzr ust. 5 ustawy COVID ,czynności dokonane w celu wykonania uprawnienia lub obowiązku w ww. okresie są skuteczne. Przepis ten potwierdza proobywatelski charakter instytucji wstrzymania rozpoczęcia i zawieszenia biegu terminów.
