Jeżeli w postępowaniu zwyczajnym na skutek wniesionego odwołania wydana została decyzja w II instancji, to w trybie art. 155 bądź art. 154 k.p.a. zmianie (uchyleniu) podlegać będzie decyzja organu odwoławczego utrzymująca w mocy decyzję organu I instancji i to właśnie organ odwoławczy będzie właściwy do podjęcia rozstrzygnięcia w ww. trybie – stwierdził WSA w Krakowie w wyroku z dnia 26 września 2019 r., sygn. akt: II SA/Kr 476/19.
Sąd wskazał, że w art. 154 k.p.a. uregulowany został nadzwyczajny tryb wzruszenia ostatecznych decyzji administracyjnych. Zgodnie z treścią przywołanego przepisu, decyzja ostateczna, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony (§ 1). W przypadkach określonych w § 1 właściwy organ wydaje decyzję w sprawie uchylenia lub zmiany dotychczasowej decyzji (§ 2). Wymaga przy tym zaznaczenia, że w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, iż trybu z art. 154 k.p.a. nie można traktować jako służącego ponownemu rozpatrzeniu sprawy zakończonej już decyzją ostateczną. Postępowanie prowadzone na podstawie art. 154 k.p.a. jest bowiem postępowaniem nadzwyczajnym, którego przedmiotem - w przeciwieństwie do postępowania zwyczajnego - nie jest merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, a ma ono na celu jedynie zbadanie, czy zachodzą przesłanki zmiany ostatecznej decyzji administracyjnej określone w tym przepisie, tj. czy za jej zmianą (uchyleniem) przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony, z tym zastrzeżeniem, że zmiana decyzji w sposób określony we wniosku o wszczęcie postępowania nie powinna prowadzić do rozstrzygnięcia sprzecznego z prawem.
Co przy tym istotne organem właściwym do wydania decyzji w oparciu o art. 154 k.p.a., jest organ administracji publicznej, który wydał decyzję ostateczną, na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa, a której zmiany (uchylenia) domaga się strona. Tym samym z treści ww. przepisu wynika jednoznacznie, iż jego zastosowanie jest dopuszczalne w odniesieniu do decyzji ostatecznych i to właśnie przez pryzmat ostateczności decyzji, której zmiany (uchylenia) domaga się strona powinna być oceniana właściwość organu uprawnionego do procedowania na podstawie tego przepisu. W tym natomiast zakresie wskazać należy, że w myśl art. 16 § 1 zdanie pierwsze k.p.a. decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Z kolei stosownie do treści art. 127 § 1 k.p.a., od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. Mając zatem na uwadze zestawienie treści obu przywołanych powyżej przepisów, należy przyjmować, że decyzją ostateczną będzie m.in. zawsze taka decyzja, która została wydana na skutek wniesionego odwołania. Dlatego też w przeważającym obecnie orzecznictwie sądów administracyjnych dotyczącym kwestii ustalenia organu właściwego do załatwienia wniosku w trybie art. 154 bądź art. 155 k.p.a. - pomimo występujących początkowo w tym zakresie rozbieżnych stanowisk, przyjmuje się, że organem, który wydał decyzję ostateczną, właściwym do rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy w przedmiocie zmiany (uchylenia) decyzji ostatecznej w trybie art. 155 bądź art. 154 k.p.a., jest organ I instancji tylko wówczas, gdy wydanej przez niego decyzji nie zaskarżono, natomiast jeżeli w sprawie zapadła decyzja w II instancji - właściwy jest organ, który wydał tę decyzję. Innymi słowy oznacza to, że jeżeli w postępowaniu zwyczajnym na skutek wniesionego odwołania wydana została decyzja w II instancji, to w trybie art. 155 bądź art. 154 k.p.a. zmianie (uchyleniu) podlegać będzie decyzja organu odwoławczego utrzymująca w mocy decyzję organu I instancji i to właśnie organ odwoławczy będzie właściwy do podjęcia rozstrzygnięcia w ww. trybie.
