Uzależnienie uprawnienia do uzyskania informacji publicznej przetworzonej od wykazania szczególnej istotności dla interesu publicznego, jest zgodne z Konstytucją. Tak wynika z wyroku Trybunały Konstytucyjnego z 18 grudnia 2018 r. w sprawie SK 27/14.
Zgodnie z art. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, prawo do informacji publicznej przysługuje każdemu. Od osoby, której przysługuje dostęp do informacji publicznej nie można żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego. Od powyższej zasady istnieje wyjątek dotyczący informacji przetworzonej. Uprawiony ma prawo dostępu do informacji publicznej tylko w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego.
Omawiany przepis został zaskarżony do Trybunału Konstytucyjnego przez obywatela, który zarzucił, że przepis ten w sposób nieproporcjonalny ogranicza prawo do uzyskania informacji publicznej, określone w art. 61 Konstytucji RP. Swoje stanowisko w niniejszej sprawie wyraził także Rzecznik Praw Obywatelskich.
Trybunał orzekł, że art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej w zakresie, w jakim uzależnia uprawnienie do uzyskania informacji publicznej przetworzonej od wykazania szczególnej istotności dla interesu publicznego, jest zgodny z art. 61 ust. 1 i 2 w związku z art. 61 ust. 3 i art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Zdaniem Trybunału, informacja publiczna przetworzona mieści się w zakresie prawa do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej, o którym mowa w art. 61 Konstytucji. Ograniczenie dostępu do takiej informacji nie musi być więc oceniane przez pryzmat przesłanek z tego przepisu, czyli może nastąpić wyłącznie ze względu na ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa. W opinii Trybunału ograniczenie prawa do informacji publicznej musi być ustanowione w ustawie i tylko wtedy, gdy jest konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa, lub porządku publicznego, ochrony zdrowia, środowiska, moralności publicznej albo wolności i praw innych osób. Jednak ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że nie można w tym wypadku mówić o łamaniu konstytucyjnych uprawnień obywatela, skoro przedkładając interes publiczny nad interes strony, prawodawca ma na względzie zapewnienie prawidłowego funkcjonowania organów państwa i innych podmiotów zobowiązanych do udzielania informacji publicznej. Konstytucyjne prawo do informacji publicznej, w tym informacji przetworzonej, nie jest absolutne.
W przypadku informacji przetworzonej nie chodzi o to, by jej udzielenie było jedynie istotne dla interesu publicznego. Ma być ono dla tego interesu publicznego szczególnie istotne, bowiem udzielenie takiej informacji poprzedzonej jest procesem tworzenia nowej informacji, nieistniejącej w chwili skierowania wniosku w takim kształcie i w takiej postaci, jakiej oczekuje wnioskodawca.
Podmiot obowiązany do udzielenia informacji musi stworzyć ją specjalnie dla wnioskodawcy, w związku z tym, ustawodawca zdecydował, ze proces wytwarzania nowej informacji w oparciu o posiadane dokumenty będzie obwarowany koniecznością wykazania, że jej udostępnienie jest szczególnie istotne dla interesu publicznego. Prawo uzyskania informacji publicznej przetworzonej ma ten wnioskodawca, który jest w stanie wykazać w chwili składania wniosku, realne i konkretne możliwości wykorzystanie dla dobra ogółu informacji, której się domaga.
Zdaniem Trybunału, ustawowe ograniczenie dostępu do informacji publicznej przetworzonej jest uzasadnione potrzebą ochrony porządku publicznego, czyli stanu, który umożliwia normalne funkcjonowanie państwa i społeczeństwa. W państwie demokratycznym obejmuje w szczególności pewne minimum sprawności funkcjonowania instytucji państwowych. W opinii Trybunału ograniczenie to z całą pewnością nie prowadzi do naruszenia istoty prawa do informacji publicznej.
Źródło: www.trybunal.gov.pl