Krajowa Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych przygotowała opracowanie dotyczące działalności regionalnych izb obrachunkowych, które powstało z myślą uczczenia 25 lat funkcjonowania regionalnych izb obrachunkowych w Polsce.
Podstawę prawną funkcjonowania izb stanowi ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych, która została uchwalona 7 października 1992 r. i weszła w życie 1 stycznia 1993 r. W myśl postanowień ustawy izby sprawowały nadzór nad działalnością komunalną w zakresie spraw budżetowych. Do tej daty nadzór nad działalnością komunalną należał w całości do wojewodów. Od chwili uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 2 kwietnia 1997 r., izby stały się organem konstytucyjnym. Zgodnie z postanowieniem art. 171 ust. 2 Konstytucji „Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe”. Usytuowanie izb w art. 171 ust. 2 Konstytucji i określenie ich jako organów nadzoru nad samorządem terytorialnym w zakresie spraw finansowych pozwala w sposób bardziej jednoznaczny określić ich charakter oraz miejsce w systemie organów państwowych.
W okresie 25-lecia ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych była wielokrotnie zmieniana. Wspomnieć przede wszystkim należy zmianę dokonaną ustawą z dnia 20 sierpnia 1997 r. o zmianie ustaw o regionalnych izbach obrachunkowych, o samorządzie terytorialnym oraz o finansowaniu gmin, na mocy której dopiero od 10 października 1997 r. regionalne izby obrachunkowe określone są jako organy nadzoru w zakresie spraw finansowych. W wyniku zmian izby wyposażone zostały w nowe kompetencje tak w zakresie działalności nadzorczej, opiniodawczej i kontrolnej jak też w szczególny instrument, jakim stał się raport o stanie gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego. Od 2010 r. izby opiniują projekty i badają uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej i jej zmian, a od 2014 r. wydają opinie o sporządzanych na wezwanie izb programach postępowań naprawczych jednostek samorządu terytorialnego.
Wskutek tych zmian uregulowań prawnych i ich realizacji izby postrzegane są jako powściągliwe i obiektywne sądy finansowe nad samorządem.
Regionalne izby obrachunkowe są państwowym organem kontroli o tak szeroko zakreślonych kompetencjach podmiotowych i przedmiotowych. Są także organami nadzoru wypełniającymi zadania określone ustawą wobec około trzech tysięcy jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, wielu tysięcy samorządowych jednostek organizacyjnych oraz innych podmiotów korzystających z dotacji samorządowych.
Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych uznała, że 25-letnia działalność izb zasługuje na możliwie szerokie zaprezentowanie wszystkich obszarów działalności RIO.
Opracowanie zawiera informacje o działalności regionalnych izb obrachunkowych od 1993 r. do 2017 r. Informacje te są zilustrowane tabelami i wykresami.
Z opracowaniem można zapoznać się tutaj.
