Począwszy od nowej kadencji, radni powiatowi otrzymają kolejny instrument obok interpelacji i zapytań, umożliwiający uzyskane informacji o powiecie.

Zgodnie z nowododanym ust. 2a w art. 21 ustawy o samorządzie powiatowym, w wykonywaniu mandatu radnego radny ma prawo, jeżeli nie narusza to dóbr osobistych innych osób, do uzyskiwania informacji i materiałów, wstępu do pomieszczeń, w których znajdują się te informacje i materiały, oraz wglądu w działalność starostwa powiatowego, a także spółek z udziałem powiatu, spółek handlowych z udziałem powiatowych osób prawnych, powiatowych osób prawnych, powiatowej jednostki organizacyjnej oraz zakładów i przedsiębiorstw samorządowych, z zachowaniem przepisów o tajemnicy prawnie chronionej.

Wskazany przepis jest wzorowany na art. 19 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora, w związku z powyższym warto odwołać się do orzecznictwa powstałego na gruncie tamtej ustawy, zwłaszcza w odniesieniu do relacji tego rodzaju regulacji do przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej.

W wyroku WSA w Gliwicach z 18 stycznia 2017 r. sygn. IV SA/Gl 979/16 sąd wskazał iż podmiot prowadzący postępowanie obowiązany był ustalić, czy w ramach tego postępowania wnioskodawca występował jako osoba fizyczna korzystająca jak każda inna z prawa dostępu do informacji publicznej, czy też wnioskodawca występował jako funkcjonariusz publiczny korzystający z uprawnień przewidzianych treścią art. 16 i 19 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (źródło: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/AA643AA414). Przenosząc to twierdzenie na grunt ustawy o samorządzie powiatowym – jeżeli radny we wniosku o uzyskanie informacji nie wskazuje z jakiej ustawy zamierza realizować swoje uprawnienie do uzyskania informacji, podmiot do którego skierowano wniosek wpierw powinien ustalić według jakie procedury winien postępować.

W jeszcze nie nieprawomocnym wyroku WSA w Gliwicach z 20 lutego 2018 r. sygn. IV SA/Gl 1131/17 wskazano, że w przepisie art. 19 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora „brak jest jakiegokolwiek odwołania do zasad uregulowanych w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Nie wskazuje się tam nadto na jakiekolwiek sytuacje, w których dopuszczalne było wydawanie decyzji – np. w sprawie odmowy udzielenia informacji posłowi lub senatorowi z powołaniem się czy to na którąkolwiek z tajemnic ustawowych czy na ochronę prywatności. Z chwilą wystąpienia podmiotu wymienionego w przywoływanym art. 19 o umożliwienie dostępu do materiałów, pomieszczeń czy informacji nie zawiązuje się sprawa administracyjna wymagająca jej zakończenia w formie decyzji administracyjnej. Zdaniem Sądu, wystąpienie takie przybiera postać wniosku, o którym mowa w art. 241 K.p.a. Jego niezałatwienie otwiera posłowi drogę do uruchomienia postępowania skargowego w trybie uregulowanym w art. 237 § 2. K.p.a.” (źródło: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/DB5DFA5D75)

W kontekście ustawy o dostępie do informacji publicznej warto przytoczyć jeszcze jedno orzeczenie tym razem WSA w Warszawie (wyrok z dnia 14 lutego 2014 r. sygn. II SAB/Wa 521/13), w którym wskazano, że samą informacją publiczną jest „sposób, w jaki organ umożliwia posłom i senatorom realizację ich ustawowego uprawnienia wynikającego z art. 19 ust. 1 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Nie chodzi tutaj bowiem o możliwość pozyskiwania informacji, jak również wejścia do Ministerstwa posła jako osoby prywatnej, lecz jako reprezentanta władzy ustawodawczej, który realizuje swoje ustawowe uprawnienia”. Odnosząc powyższe do ustawy o samorządzie powiatowym -  w trybie ustawy o dostępie o informacji publicznej będzie można pozyskać informacje o tym w jaki sposób radni mogą korzystać z uprawnienia wynikającego z art. 21 ust. 2a (źródło: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/C69656F24B).

Radny będzie mógł skorzystać z prawa wynikającego z art. 21 ust. 2a, o ile nie będzie to naruszać dóbr osobistych innych osób. Pojęcie dóbr osobistych będzie pojęciem szerszym niż prawo do prywatności, do którego odwołano się w art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej.  Konieczność ochrony dóbr osobistych jest szczególnie istotna w kontekście możliwości wykorzystania posiadanych informacji w pracy radnego w tym na sesjach rady (które -  przypomnijmy - od przyszłej kadencji będą obligatoryjnie transmitowane).

W komentarzu do ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Grajewski Krzysztof, Stelina Jakub, Uziębło Piotr Jerzy, Komentarz do ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora Opublikowano: Wydawnictwo Sejmowe 2014) w odniesieniu o art. 19 wskazano, że trudno jest precyzyjnie określić zasady realizacji tego uprawnienia z poszanowaniem takich praw, aczkolwiek można wskazać pewne dyrektywy związane z ich ochroną, jak chociażby zakaz dostępu do dokumentów i innego rodzaju materiałów o prywatnym charakterze, czy też poszanowanie godności ludzkiej przy wykonywaniu uprawnień parlamentarzystów. Naruszenie bowiem dóbr osobistych innych osób nie tylko czyni nieuzasadnionymi działania posła lub senatora, ale również naraża go na odpowiedzialność tak regulaminową, jak i odpowiedzialność cywilną, która może być dochodzona przez osoby, których dobra osobiste zostały naruszone. Niemniej jednak to podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji lub materiałów musi wykazać, że ich udostępnienie narusza dobra osobiste innych osób (J. Mordwiłko, Interpretacja art. 19 ust. 1 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora w związku z nieuzyskaniem przez posła informacji od Komendanta Policji Miasta Stołecznego Warszawy, [w:] Status posła, cz. I, Wybór ekspertyz prawnych do art. 1–24 ustawy z 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 2003 r. nr 221, poz. 2199, ze zm.), Warszawa 2007, s. 364). Z pewnością techniką jaką można wykorzystać przy zabezpieczeniu informacji może być animizacja informacji lub w skrajnych przepadach odmowa ich udzielenia (przykładowo w przypadku wniosku o dostęp do akt pracowniczych).