Zaświadczenie ma charakter wyłącznie deklaratoryjny, potwierdzający pewien stan faktyczny lub prawny. Zaświadczenie nie może rozstrzygać o istnieniu lub nieistnieniu pewnego stanu. Jest wyłącznie przejawem wiedzy, nie zaś woli organu administracji.

Odmowa wydania zaświadczenia następuje w przypadku braku interesu prawnego osoby ubiegającej się o zaświadczenie, w przypadku niewłaściwości organu oraz w sytuacji, gdy nie można wydać zaświadczenia o żądanej treści, czy to ze względu na treść posiadanych danych lub dokumentów, czy to ze względu na wyraźne zakazy ustanowione w przepisach prawa.

Zaświadczenie organu wykonawczego gminy o zgodności obiektu budowlanego z zapisami obowiązującego planu miejscowego jest szczególną formą zaświadczenia, które przewiduje ustawa prawo budowlane celem przedstawienia w postępowaniu legalizacyjnym, jak i w sprawie zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego. Rozpatrując wniosek o wydanie zaświadczenia, organ wydający zaświadczenie bada zgodność inwestycji z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego obowiązującym w dacie wydawania zaświadczenia.

Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 5 lipca 2017 r., sygn. akt: II SA/Gd 243/17