Już po raz XIII  „Rzeczpospolita” przygotowała zestawienie najlepszych polskich samorządów. Tegorocznej edycji patronował Związek Powiatów Polskich.

Wybrano najlepsze w Polsce gminy i miasta pod względem zrównoważonego rozwoju. W rankingu wyróżniono te samorządy, które najlepiej dbają o kondycję finansową, podnoszą jakość świadczonych przez siebie usług publicznych, w jak największym stopniu współpracują z mieszkańcami i organizacjami pozarządowymi oraz wspierają przedsiębiorczość.

Oto tegoroczni wyróżnieni:

I. Miasta na Prawach Powiatu

1. Poznań
2. Bielsko-Biała
3. Nowy Sącz
4. Opole
5. Łódź
6. Świnoujście
7. Gliwice
8. Rzeszów
9. Krosno
10. Częstochowa
11. Gdańsk
12. Zielona Góra
13. Lublin
14. Gdynia

II. Gminy Miejskie i Miejsko-Wiejskie

1. Boguchwała
2. Mszczonów
3. Legionowo
4. Zator
5. Krobia
6. Błonie
7. Podkowa Leśna
8. Sianów
9. Goleniów
10. Kołobrzeg
11. Kolbuszowa
12. Stronie Śląskie
13. Jarocin
14. Karpacz
15. Siewierz
16. Babimost
17. Muszyna
18. Karlino
19. Ożarów Mazowiecki
20. Nowy Targ

III. Gminy Wiejskie

1. Strawczyn
2. Zielonki
3. Dębno
4. Ożarowice
5. Płużnica
6. Wąsewo
7. Teresin
8. Niwiska
9. Bieliny
10. Lipusz
11. Dębica
12. Żabia Wola
13. Chełmiec
14. Strachówka
15. Bobrowniki
16. Postomino
17. Olszewo-Borki
18. Konopiska
19. Baranowo
20. Nowa Sucha

W tegorocznym Rankingu Samorządów „Rzeczpospolitej” wręczono także wyróżnienia Innowacyjny Samorząd. Statuetki odebrały te gminy i miasta, które w najlepszy sposób odpowiadają na wyzwania gospodarki opartej o wiedzę, świadczą coraz więcej e-usług, zapewniają szkołom sprzęt IT, a uczniom i mieszkańcom dostęp do szerokopasmowego Internetu. W rankingu innowacyjność to jednak nie tylko cyfrowa rewolucja, ale także umiejętność rozwiązywania problemów z niekonwencjonalny, innowacyjny sposób.

I. Miasta na prawach powiatu

• Gliwice

II. Gminy Miejskie i Miejsko-Wiejskie

• Podkowa Leśna

III. Gminy Wiejskie

• Zielonki

Nagrodzono także samorządy, które wyróżniają się na polu wykorzystania środków unijnych. W tym roku nagrodzono te miasta i gminy, które uzyskały największe dochody z funduszy UE oraz podpisały nowe umowy na dotacje z funduszy strukturalnych. Statuetki otrzymały:

I. Miasta na prawach powiatu:

1. Rybnik
2. Ruda Śląska
3. Opole

II. Gminy Miejskie i Miejsko-Wiejskie

1. Uniejów
2. Krynica Morska
3. Nowa Sól

III. Gminy Wiejskie

1. Cedry Wielkie
2. Wilkowice
3. Przywidz

Jak powstaje ranking

Ocenie podlegają wskaźniki wynikające ze sprawozdań budżetowych oraz dane podane przez samorządy.

Zasady i metodologię Rankingu Samorządów ustala jego kapituła, której przewodniczącym jest były premier Jerzy Buzek. Zestawienie najlepszych samorządów przygotowywane jest w podziale na trzy główne kategorie: miasta na prawach powiatu, gminy miejskie i miejsko-wiejskie oraz gminy wiejskie.

Co do zasady w rankingu nie jest uwzględniana Warszawa, ze względu na jej wielkość i inny ustrój prawny.

Ranking ma charakter dwuetapowy. W pierwszym etapie analizowane jest sprawozdanie budżetowe wszystkich gmin i miast w Polsce.

W tegorocznej edycji pod uwagę wzięto takie wskaźniki, jak:

• dynamika wzrostu wydatków majątkowych (pomniejszonych o środki unijne) w przeliczeniu na jednego mieszkańca (w latach 2013–2016), za co można było otrzymać do 10 pkt;
• wartość środków unijnych w budżecie gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca (w latach 2014–2016) – do 10 pkt;
• nadwyżka operacyjna w stosunku do dochodów (w latach 2013–2016) – do 5 pkt;
• dynamika wzrostu dochodów własnych (w latach 2013–2016) – do 10 pkt;
• relacja nakładów inwestycyjnych do przyrostu zadłużenia (w latach 2013–2016) – do 6 pkt;
• dynamika wzrostu wydatków na transport (w latach 2015–2016) – do 5 pkt;
• dynamika wzrostu wydatków na ochronę środowiska (w latach 2015–2016) – do 4 pkt;
• spełnienie indywidualnych wskaźników zadłużenie – 5 pkt.

Po przeliczeniach 250 gmin miejskich i wiejsko-miejskich, 250 gmin wiejskich, który uzyskały najlepsze wyniki, oraz wszystkie miasta na prawach powiatu kwalifikują się do II etatu. Do tych gmin wysyłana jest ankieta z zestawem 37 pytań.

ETAP II

W II etapie wskaźniki wynikające ze sprawozdań budżetowych są przeliczane ponownie (bez wskaźnika dotyczącego limitu zadłużenia). W tegorocznym rankingu maksymalnie można było uzyskać w tej części 55 pkt.

Z kolei w części dotyczącej oceny odpowiedzi na pytania ankietowe można było osiągnąć w sumie 58,5 pkt. Rozkład punktów na poszczególne zagadnienia przedstawia się następująco:

• wydatki na realizację kontraktów z organizacjami pozarządowymi (w latach 2013–2016) – do 5 pkt;
• liczba wniosków o dofinansowanie złożonych przez organizacje pozarządowe (w latach 2013–2016) – do 5 pkt;
• wydatki na gospodarkę mieszkaniową w przeliczeniu na jednego mieszkańca (w latach 2013–2016) – do 4 pkt;
• liczba miejsce w przedszkolach dofinansowanych przez gminę w przeliczeniu na liczbę dzieci w wieku przedszkolnym (w latach 2015–2016) – do 2 pkt;
• liczba nowych podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy (w latach 2013–2016) w przeliczeniu na 1000 mieszkańców – do 4 pkt;
• czy w gminie działa rada seniorów, czy w gminie działa rada młodzieżowa – do 1 pkt;
• liczba klubów i świetlic dla dzieci i młodzieży, liczba placówek kultury, liczba placów zabaw dla dzieci, liczba samorządowych, ogólnodostępnych obiektów sportowych – do 4 pkt;
• czy gmina posiada strategię rozwoju oświaty – do 1 pkt;
• czy gmina ma uchwałę o konsultacjach społecznych – do 1 pkt;
• współpraca gminy z innymi samorządami – do 2 pkt;
• czy urząd funkcjonuje na podstawie jednej z metod/narzędzi wsparcia zarządzania/samooceny i posiada system przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym – do 2,5 pkt;
• czy miasto posiada rating i jaka to ocena – do 2 pkt;
• ile wynosi budżet partycypacyjny gminy (w proc. wydatków bieżących) – do 2 pkt;
• na jakich zasadach gmina współpracuje z jednostkami pomocniczymi – do 2 pkt;
• czy miasto przygotowuje budżet zadaniowy i stosuje mierniki określające stopień realizacji celów budżetowych – do 1 pkt;
• działania na rzecz rozwoju przedsiębiorczości – do 2,5 pkt;
• współpraca z sektorem prywatnym – do 1 pkt;
• procent objęcia terenu gminy planami zagospodarowania i odsetek pozwoleń na budowę wydawanych na podstawie tych planów – do 2,5 pkt.

Kolejne pytania

W tym roku do rankingu głównego wcielone też zostały pytania, które wcześniej zadawalno w ramach Rankingu Innowacyjny Samorząd. Z większość pytań w tej części można było uzyskać do 1 pkt.

Pytano m.in. o:

• liczbę e-usług świadczonych przez gminę,
• szkolenie dla pracowników urzędu w zakresie ICT,
• wsparcie szkoleń dla mieszkańców z zakresie ICT,
• czy w gminie działa elektroniczny system informacji przestrzennej,
• ile w gminie jest stanowisk komputerowych dostępnych dla mieszkańców,
• czy gmina dysponuje SMS-owym systemem informacji/ostrzeżeń,
• ile komputerów w szkołach przypada na 100 uczniów,
• jaki odsetek szkół ma szerokopasmowy Internet,
• działania gminy w zakresie gospodarki niskoemisyjnej i mobilności miejskiej.

Źródło: www.rp.pl