Rosnące ceny za odbiór odpadów komunalnych to obecnie spory problem wszystkich samorządów. Za niewydolność rynku odpadowego płacą wszyscy mieszkańcy Polski. W związku z tym Związek Samorządów Polskich przedstawił swoje rekomendacje co do uzdrowienia rynku odpadowego w Polsce. Postulaty zostały przekazane do Prezydenta RP oraz Premiera.
Swoje rekomendacje Związek Samorządów Polskich zawarł wokół ROP, czyli Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta. Pojęcie to rozumiane jest jako podejście do polityki ochrony środowiska, w którym zakłada się, że odpowiedzialność producenta za produkt zostaje przedłużona – w cyklu życia produktu – do etapu poużytkowego. W skrócie oznacza to przesunięcie odpowiedzialności za zagospodarowanie odpadów pozostających po wykorzystaniu produktu z bezpośrednich i ostatecznych konsumentów i wytwórców odpadów na producenta oraz tworzenie zachęt dla producentów do uwzględniania aspektów środowiskowych w procesie projektowania produktów. ROP w Polsce dla wybranych odpadów mamy od 2001 r.
Dla organizacji rewolucji systemu, ZSP przedstawia następujące rekomendacje:
- System powinien być prosty. Jedna opłata. Jeden regulator. Jeden operator
- Wprowadzający wnoszą jedną opłatę wg stawek zróżnicowanych dla poszczególnych rodzajów odpadów w zależności od kosztów ich przetwarzania
- Środki pochodzące z opłaty trafiają w szczególności do gmin odpowiedzialnych za gospodarowanie odpadami i do recyklerów czyniąc ich działalność opłacalną:
- Część środków pochodzących z opłat jest przeznaczona na Edukację
- Inwestowanie w powstanie nowej, brakujące infrastruktury
- Usuwanie odpadów stanowiących zagrożenie dla środowiska. Te porzucone odpady to wynik niedowładu dotychczasowego systemu. Skutek „oszczędności” firm wprowadzających z Polski UE i innych krajów - Całością systemu zawiaduje Regulator
- Wprowadzający uczestniczą w kontroli systemu w zakresie adekwatności stawek wnoszonych przez nich opłat do kosztów gospodarowania poszczególnymi rodzajami odpadów poprzez uczestnictwo w Radzie Regulatora
- Regulator sytemu ROP zapewnia spójność finansowania systemu w obszarze systemów gminnych poprzez uprawnienie do opiniowania uchwał rad gmin w/s stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi
- Akceptowalne jest wyodrębnienie „dobrowolnego” systemu dotyczącego odpadów objętych ROP poza systemami gminnymi. Relacje w tym obszarze byłyby umowne z dopuszczalną rolą dla pośredników – OOO (czy też organizacji ROP).
Za najważniejszy element proponowanego systemu uznawane są środki pochodzące od producentów i będące w dyspozycji NFOŚiGW, które będą w dużej części trafiały bezpośrednio do samorządów w proporcji wynikającej z ilości zebranych odpadów w danej gminie. Będą zatem zmniejszały łączną kwotę, którą samorządy pobierają od mieszkańców.
Wśród przedstawionych postulatów znalazło się też zwiększenie opłat dla producentów wytwarzających produkty w opakowaniach bezzwrotnych.