Zarząd ZPP przyjął stanowisko w sprawie zmian w podziale terytorialnym kraju. Inspiracją do jego podjęcia była dyskusja dotycząca ewentualnego utworzenia kolejnego miasta na prawach powiatu (Wałbrzych).
Związek Powiatów Polskich, stojąc na gruncie trwałości rozwiązań ustrojowych, opowiada się za poszanowaniem i przestrzeganiem prawa, w tak wrażliwym obszarze jak zmiany administracyjne.
Decyzje w tym zakresie powinny mieć jedynie wymiar merytoryczny, uwzględniający ochronę praw wspólnoty samorządowej.Przypominamy postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 12 maja 2009 roku, który wskazał Sejmowi na potrzebę stworzenia skutecznych mechanizmów prawnych zabezpieczających jednostki samorządu terytorialnego przed pochopnymi zmianami ich granic.
W uzasadnieniu postanowienia Trybunał stwierdził m.in.
„Procedura rozstrzygania o podziale terytorialnym nie powinna powodować zacierania granicy między stanowieniem, a stosowaniem prawa. Ponadto mechanizm ten powinien być skonstruowany w sposób gwarantujący zastosowanie, w odniesieniu do tych zmian, konsekwencji zasady decentralizacji i zarazem zapewniający pełną realizację sądowej ochrony samodzielności jednostek samorządu terytorialnego."
Związek Powiatów Polskich opowiada się za prawem wspólnot lokalnych do samostanowienia z pełnym poszanowaniem ich autonomii. W tym względzie należy bezwzględnie egzekwować uwarunkowania prawne, w tym proces konsultacji i opiniowania, jako warunek formalny prowadzonej zmiany.
Popieramy, cytowane poniżej stanowisko MSWiA, wyrażone w odpowiedzi na zapytanie poselskie dotyczące ewentualności przyznania Wałbrzychowi statusu miasta na prawach powiatu.
Interpelacja ta była reakcją na zgłaszane zapowiedzi przyznania takiego statusu, nawet od 2012 roku.
"Niezależnie od powyższych przeszkód formalnoprawnych należy zauważyć, że sprawa przywrócenia Wałbrzychowi statusu miasta na prawach powiatu ma niezwykle skomplikowany i wielowątkowy charakter. Z przekazanych dotychczas danych wynika między innymi, że wystąpić może znaczne zagrożenie dla finansów powiatu wałbrzyskiego. Niebezpieczeństwo przekroczenia przez jedną z jednostek dopuszczalnych granic długu publicznego nakazuje podejście do projektu ze szczególną odpowiedzialnością, zwłaszcza,
że obecne warunki natury ekonomicznej stanowią znaczne utrudnienie dla poszukiwania możliwych rozwiązań. Należy także podkreślić, że minister spraw wewnętrznych i administracji zobowiązany został do przedkładania Radzie Ministrów wniosków dotyczących zmian w podziale terytorialnym jedynie w przypadku obopólnej zgody zainteresowanych jednostek. Przy braku takiej zgody wnioski mogą być przedkładane jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach."
Powiat Wałbrzyski stanowi obszar funkcjonalny, dobrze i skutecznie zarządzany.
Stanowi zintegrowaną wspólnotę mieszkańców Miasta Wałbrzych i otaczających je gmin. To właśnie interes tych mieszkańców winien decydować w dyskusjach na temat ewentualnych zmian w podziale terytorialnym.
Prezes Zarządu Związku Powiatów Polskich
Marek Tramś
Warszawa, 27 września 2011 r.
