Z zasady dwuinstancyjności wynika, że strona ma prawo do dwukrotnego merytorycznego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy.
W konsekwencji oznacza to, że każda sprawa administracyjna jest rozpoznawana i rozstrzygana dwukrotnie: po raz pierwszy przed organem pierwszej instancji, a na żądanie uprawnionego podmiotu - po raz drugi przez organ odwoławczy - organ drugiej instancji. Postępowanie wyjaśniające przed organem drugiej instancji opiera się na tych samych zasadach co postępowanie wyjaśniające przed organem pierwszej instancji, dlatego też organ wyższego stopnia dokonuje oceny materiału dowodowego zebranego w postępowaniu wyjaśniającym przed niższą instancją. Na podstawie art. 81c ust. 2 Prawa budowlanego, zgodnie z którym organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, w razie powstania uzasadnionych wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych, a także stanu technicznego obiektu budowlanego, mogą nałożyć, w drodze postanowienia, na osoby, o których mowa w ust. 1, obowiązek dostarczenia w określonym terminie odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz.
Koszty ocen i ekspertyz ponosi osoba zobowiązana do ich dostarczenia. Dla zastosowania tej normy nie jest wystarczające nawet stwierdzenie, że są wątpliwości. Niezbędne jest także wykazanie, że dla ich powzięcia istniały racjonalne powody i że dotyczą jakości materiałów budowlanych lub robót budowlanych. Stwierdzenie zaś takich wątpliwości nastąpić winno w nawiązaniu do konkretnego obiektu, jego rzeczywistego stanu, stopnia skomplikowania zastosowanych w nim. Stąd też nie może być w tym względzie stosowany jakikolwiek automatyzm. Odmienne stanowisko prowadziłoby bowiem do sytuacji, że w przypadku każdej samowoli budowlanej, czy też wykonania robót wprawdzie na podstawie pozwolenia, lecz z naruszeniem dalszych obowiązków wynikających z u.p.b. w procesie inwestycyjnym, konieczne byłoby nakładanie obowiązku z art. 81c ust. 2 u.p.b., a niewątpliwie nie takie jest ratio legis tego przepisu, którego zastosowanie powinno mieć wyjątkowy charakter, co wynika z użytego w tym przepisie sformułowania "w razie powstania uzasadnionych wątpliwości". Oznacza to, iż nałożenie obowiązku w trybie art. 81c ust. 2 u.p.b. winno zostać poprzedzono szczegółowymi ustaleniami co do sposobu wykonania spornych prac, wyjaśnieniami, jakich użyto materiałów. Dopiero wówczas, gdy tak zebrany materiał dowodowy zrodzi istotne wątpliwości, których organ nie będzie sam w stanie usunąć, można rozważyć zastosowanie środków przewidzianych w art. 81c ust. 2 u.p.b.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 marca 2018 r. VII SA/Wa 557/18
Źródło: CBOSA
