Ten serwis używa cookies i podobnych technologii, brak zmiany ustawienia przeglądarki oznacza zgodę na to.

Brak zmiany ustawienia przeglądarki oznacza zgodę na to. Więcej »

Zrozumiałem

NIK o rejestracji osób na potrzeby kwalifikacji wojskowej i ich ewidencji

NIK o rejestracji osób na potrzeby kwalifikacji wojskowej i ich ewidencji fotolia.pl

Skontrolowane przez Najwyższą Izbę Kontroli samorządy zapewniały sprawne przygotowanie i przeprowadzanie kwalifikacji wojskowej. Niepokojący jest jednak duży odsetek osób, które nie stawiają się do tej kwalifikacji. W 2016 r. nie przystąpiło do niej ponad 38 tysięcy mężczyzn, czyli 16 proc. zobowiązanych. Większość z nich przebywała za granicą, co uniemożliwiało skuteczne zawiadomienie o konieczności wywiązania się z tego obowiązku.

Pomimo że w Polsce 1 stycznia 2010 r. zasadnicza służba wojskowa została zawieszona, obrona kraju jest nadal obowiązkiem. Powszechny pobór do wojska zastąpiła rejestracja osób na potrzeby kwalifikacji wojskowej, która odbywa się w Polsce od 2009 r. W ramach tej kwalifikacji ustalana jest zdolność do czynnej służby wojskowej, a także wstępne zaszeregowanie do poszczególnych form obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

W Polsce kwalifikację wojskową przeprowadzają wojewodowie przy współudziale szefów wojewódzkich sztabów wojskowych, wojskowych komendantów uzupełnień i starostów, a także wójtów lub burmistrzów (prezydentów miast).

NIK sprawdziła realizację tych zadań w latach 2015-2016 przez 35 jednostek samorządu terytorialnego (24 urzędy miast i gmin oraz 11 starostw powiatowych) funkcjonujących na terenie województw: opolskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego. Kontrolą objęto także Ministerstwo Obrony Narodowej, sprawdzając działania podjęte w celu przygotowania zmiany systemu kwalifikacji wojskowej, w związku z likwidacją obowiązku meldunkowego.

Nieprawidłowości w zakresie rejestracji osób na potrzeby kwalifikacji wojskowej lub przeprowadzenia tej kwalifikacji stwierdzone we wszystkich skontrolowanych gminach, nie miały istotnego wpływu na przebieg kwalifikacji. Najczęściej występującym uchybieniem było nierzetelne sporządzanie rejestrów i list stawiennictwa.

Starostowie i prezydenci miast na prawach powiatu, wykonując zadania dotyczące zorganizowania i przebiegu kwalifikacji wojskowej, prawidłowo wywiązywali się z obowiązku zapewnienia odpowiednich pomieszczeń wraz z wyposażeniem niezbędnym do pracy przeprowadzających tę kwalifikację. Zapewniano także porządek i bezpieczeństwo w lokalach oraz wystarczającą obsługę administracyjną dla powiatowych komisji lekarskich.

Spośród 19 jednostek (starostwa i miasta na prawach powiatu), w 10 stwierdzono naruszanie obowiązujących przepisów przy finansowaniu wynagrodzeń sekretarzy powiatowych komisji lekarskich, natomiast w 14 jednostkach nierzetelne wykonywanie obowiązków związanych z przedstawianiem wojewodzie propozycji do wojewódzkiego planu kwalifikacji wojskowej oraz informacji dotyczących sposobu jej organizacji na obszarze powiatu.

NIK zwraca uwagę, że nie wszyscy zobowiązani stawiali się do kwalifikacji wojskowej. Ze sprawozdań Wojewódzkich Sztabów Wojskowych wynika, że w 2016 r. do kwalifikacji wojskowej na obszarze całego kraju, nie stawiło się 38.493 mężczyzn (w tym 26.501 z roczników starszych, czyli mężczyzn w wieku 20-24 lata), co stanowiło 16,2 proc. ogółu osób do tego zobowiązanych. Według sprawozdań z kwalifikacji wojskowej 62 proc. osób, które nie stawiają się do niej przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, a 29 proc. osób to osoby poszukiwane.

Wskaźnik stawiennictwa rocznika podstawowego (mężczyzn 19-letnich) w 2016 r. wyniósł 93,9 proc., natomiast wyjątkowo niska była frekwencja stawiennictwa wśród mężczyzn 20-24-letnich, spośród których do kwalifikacji w 2016 r. stawiło się zaledwie 19,1 proc. osób ponownie do niej wzywanych. W badanym okresie, nastąpił wyraźny wzrost liczby mężczyzn wzywanych kolejny raz do kwalifikacji wojskowej z 30.703 w 2015 r. do 32.191 w 2016 r.

Zauważyć należy, że w związku z niżem demograficznym z roku na rok maleje liczba wzywanych do kwalifikacji wojskowej 19-letnich mężczyzn rocznika podstawowego.

Większość z ogółu zobowiązanych osób, które nie stawiły się do kwalifikacji wojskowej, przebywała stale lub czasowo poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Uniemożliwiało to ich skuteczne zawiadomienie o konieczności stawienia się do kwalifikacji. Dostępne w obecnym stanie prawnym środki w postaci przymusowego doprowadzenia do kwalifikacji przez Policję lub wymierzenia grzywny w celu przymuszenia do stawiennictwa albo w ogóle nie były stosowane przez uprawnione organy, albo okazywały się nieskuteczne.

Minister Obrony Narodowej zapewnił odpowiednie warunki organizacyjne w celu administrowania rezerwami osobowymi. Wobec planowanego uchylenia przepisów mających znieść obowiązek meldunkowy, nie zachodziła konieczność podejmowania przez niego działań mających na celu zmianę systemu kwalifikacji wojskowej.

NIK we wniosku do Ministra Obrony Narodowej opowiedziała się za wprowadzeniem rozwiązań prawnych, które ułatwiłyby obywatelom polskim przebywającym za granicą, realizację powszechnego obowiązku obrony w zakresie kwalifikacji wojskowej, bez osobistego stawiennictwa, np. na podstawie elektronicznie uzyskanych dokumentów i oświadczeń.

W celu wyeliminowania stwierdzonych w toku kontroli nieprawidłowości, NIK wnioskowała do wójtów, burmistrzów i prezydentów miast o wypracowanie i wdrożenie mechanizmów zapewniających:

  • prawidłowe sporządzanie i przekazywanie dokumentacji powstającej na potrzeby kwalifikacji wojskowej,
  • wykonywanie czynności zastrzeżonych ustawowo do kompetencji wójta, burmistrza, prezydenta miasta wyłącznie przez osoby mające pisemne upoważnienia do ich wykonywania,
  • stosowanie obligatoryjnych środków dyscyplinujących wobec osób, które nie dopełniają obowiązku stawienia się do kwalifikacji wojskowej.

Natomiast w stosunku do starostów powiatowych oraz prezydentów miast na prawach powiatu NIK wnioskowała o:

  • przekazywanie właściwym wojewodom rzetelnych i pełnych informacji niezbędnych do przygotowania wojewódzkiego planu kwalifikacji wojskowej,
  • zapewnienie prawidłowego wykorzystania środków dotacji celowych przeznaczanych na kwalifikację wojskową.

Źródło: NIK

Pt., 8 Czrw. 2018 0 Komentarzy Dodane przez: Sylwia Cyrankiewicz-Gortyńska