Skuteczna koordynacja prac inwestycyjnych i remontowych w pasie drogowym z uwzględnieniem wszystkich podmiotów, zainteresowanych realizacją inwestycji w konkretnej lokalizacji - to prawdziwe wyzwanie dla samorządów. Wystarczy spojrzeć tylko na sytuację na drogach, zwłaszcza w centrach polskich miast, by przekonać się, ile w tej materii jest jeszcze do zrobienia. O korkach, paraliżach komunikacyjnych, wyzwalanych niekoniecznie pozytywnych emocjach kierowców - nie trzeba chyba wspominać. Tak obecnie wygląda rzeczywistość większości naszych miast.

W Warszawie wspomnianą koordynację próbował wprawdzie prowadzić Zarząd Dróg Miejskich, ale nie dysponowano dedykowanym do tych działań systemem informatycznym i nie agregowano, ani też nie przetwarzano niezbędnych danych. Od 2007 r. w Biurze Infrastruktury Urzędu m. st. Warszawy powołano Zespół Koordynacji Inwestycji i Remontów w Pasie Dróg Krajowych, Wojewódzkich i Powiatowych. Praca zespołu rozpoczęła się właśnie od gromadzenia informacji na temat planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych, która dziś - jako internetowa „inwestmapa" - pozwala żywić nadzieję na poprawę sytuacji komunikacyjnej w stolicy Polski.

Jakie było ogólne podejście do tego zagadnienia?

Warszawska "inwestmapa", przygotowana jako internetowy serwis "eInwestycje" powstała w wyniku przekształcenia tworzonej od 2007 r. wydzielonej bazy danych uzupełnionej o mapy cyfrowe. Ten dedykowany system informatyczny jest dzisiaj podstawowym narzędziem pracy kierownictwa i pracowników odpowiedzialnej za te zadania agendy warszawskiego magistratu, a także partnerów koordynacji, czyli firm realizujących zadania inwestycyjne i remontowe w pasie drogowym. Działania te są konsekwencją utworzenia z dniem 1 lipca 2008 r. Biura Koordynacji Inwestycji i Remontów w Pasie Drogowym. Od początku istnienia Biura największy nacisk położono na pozyskiwanie i zarządzanie informacją.

Internetowe "eInwestycje" gromadzą dane na temat przedsięwzięć, planowanych i realizowanych w pasie drogowym przez różne podmioty, partnerów koordynacji, między innymi przez Generalną Dyrekcję Dróg krajowych i Autostrad, Mazowiecką Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o., Metro Warszawskie Sp. z o.o., Tramwaje Warszawskie Sp. z o.o., RWE Stoen Operator Sp. z o.o., Zarząd Dróg Miejskich, Zarząd Transportu Miejskiego czy Zarząd Miejskich Inwestycji Drogowych.

Całością zarządza "Biuro Koordynacji Inwestycji i Remontów w Pasie Drogowym", które integruje i zarządza pracami wielu jednostek, zarówno miejskich, państwowych, jak i prywatnych. Biurem od początku kieruje Pełnomocnik Prezydenta m. st. Warszawy do spraw koordynacji inwestycji i remontów w pasie drogowym. Celem działalności Biura jest koordynowania prac inwestycyjnych i remontowych w pasie drogowym z uwzględnieniem wszystkich podmiotów, zainteresowanych realizacją inwestycji w konkretnej lokalizacji.

Podstawą użytkowania serwisu jest Regulamin użytkowania serwisu internetowego "eInwestycje", będący częścią opracowanej i przyjętej do stosowania w dniu 17 listopada 2008 r. procedury - kompleksowej koncepcji zarządzania. W części A procedury określono kierunki rozwoju bazy internetowej. Bezpośrednią obsługą serwisu: administrowaniem i aktualizacją; sprawdzaniem kompletności umieszczanych w serwisie danych; szkoleniami administratorów oraz koordynatorów branżowych, a także szeroko pojętym rozwojem platformy zajmuje się sekcja Informacji Planistycznej Wydziału Planowania.

Serwis „eInwestycje" został podzielony na dwie części:

• dedykowaną, dostępną po zalogowaniu dla firm oraz instytucji współpracujących w zakresie koordynacji (pod adresem: https://inwestmapa.um.warszawa.pl);
• ogólnodostępną (pod adresem: http://inwestmapa.um.warszawa.pl), z której mogą korzystać wszyscy, bez konieczności rejestracji.

Baza tworzona jest oczywiście przy udziale firm realizujących zadania inwestycyjne. Chodzi przede wszystkim o wspomaganie procesu koordynacji, poprzez przedstawienie lokalizacji planowanych i realizowanych inwestycji, opierając się na miejskich zasobach informacji przestrzennej. Dane dotyczące planowanych i aktualnie realizowanych inwestycji są wprowadzane do serwisu bezpośrednio przez inwestorów. Każdy podmiot może samodzielne zamieszczać w nim informacje, za których jakość odpowiada. Serwis współtworzą wszyscy uczestnicy procesu inwestycyjnego na zasadach partnerskich.

Serwis przyjazny dla mieszkańców - http://inwestmapa.um.warszawa.pl

Wszyscy użytkownicy serwisu pod ogólnodostępnym adresem mogą się zapoznać bez ograniczeń z zestawieniem planowanych inwestycji i remontów w Warszawie. Informacje te można zobaczyć w postaci tabeli oraz graficznego zobrazowania na planie miasta, przy wykorzystaniu oprogramowania Google Maps czy Google Earth. Można zapoznać się z opisem przedsięwzięcia i jego lokalizacją w terenie. Znajdziemy tam również informacje o utrudnieniach w ruchu związanych z prowadzeniem robót, dostępnych w postaci: komunikatów o utrudnieniach; schematów organizacji ruchu; planów proponowanych objazdów, itp.

Część ogólnodostępna wyposażona jest w wyszukiwarkę, pozwalającą na posługiwanie się wybranymi kryteriami:

• adres - możemy tu znaleźć informację czy w interesującym nas rejonie dana firma prowadzi jakieś prace,
• nazwa ulicy - wszystkie przedsięwzięcia realizowane lub planowane w danym miejscu,
• zaawansowane - możemy wyszukać przedsięwzięcia w obrębie interesującej nas branży, dzielnicy, wybranej ulicy.

Do dyspozycji użytkowników udostępniono również pomocne funkcje:

• Komunikaty - to skondensowana informacja o utrudnieniach w ruchu, rozwinięcie zakładki pozwala na przejście do szczegółowego opisu utrudnienia, a także do prezentacji przedsięwzięcia, które jest powodem utrudnienia;
• Mapa inwestycji - możliwy jest wybór mapy, na której pokazana zostanie wybrana inwestycja w formie graficznej (lokalizacja, obraz z satelity, zdjęcie lotnicze);
• Aktualne utrudnienia - bardzo przydatna lista znaków drogowych - aktualnych utrudnień, ostrzegających o robotach na wyświetlonej mapie. uaktywnia się na życzenie użytkownika (zaznaczenie pola umieszczonego obok znaku robót drogowych);
• Inwestycje - informują o planowanych przedsięwzięciach wybranego inwestora na mapie i umożliwiają wizualizację tychże w postaci tabeli; uaktywnienie szczegółowych danych o przedsięwzięciu pozwala dodatkowo wyszukać inwestycje planowane w pobliżu, a zawsze umożliwia nam odwołanie do strony internetowej zadanego inwestora.

Ta forma komunikacji miasta z mieszkańcami wydaje się niezwykle ważnym narzędziem zarówno informacji, ale także i polityki społecznej, która sprzyja większej akceptacji mieszkańców dla niezbędnych działań remontowych i inwestycji prowadzonych przez gminę.

Serwis dedykowany dla zarządzających i inwestorów - https://inwestmapa.um.warszawa.pl

Strona startowa warszawskiej "inwestmapy" umożliwia zdefiniowanym, a więc upoważnionym użytkownikom, zalogowanie się w serwisie. Pozwala to na dostęp do informacji o planach inwestycyjnych i ich realizacji. Możliwe jest uzyskiwanie zestawień o planowanych i/lub realizowanych inwestycjach dla poszczególnych dzielnic lub wybranych ulic w zadanym okresie czasu. Informacje te mogą dotyczyć poszczególnych firm lub wszystkich inwestorów. Uprawnieni przedstawiciele inwestorów mogą korzystać z zaawansowanych funkcji związanych z wprowadzaniem danych, edycją oraz zarządzaniem bazą inwestycji.

Użytkownik posiadający login i hasło (nadawane przez Biuro Koordynacji) uzyskuje dostęp do serwisu, wpisując je na stronie logowania. Przy pierwszym logowaniu wymagane jest zaakceptowanie regulaminu korzystania z serwisu. Po zalogowaniu się uprawniony użytkownik uzyskuje dostęp do jego funkcji przez wybranie odpowiedniej pozycji (zakładek) w poziomym menu tekstowym.

Warszawska "inwestmapa" prezentuje inwestycje zarówno realizowane, jak i planowane do realizacji w pasie drogowym ulic m. st. Warszawy. Serwis zawiera również informacje o planowanych imprezach masowych na terenie miasta oraz wielu innych zdarzeniach, które wywierają wpływ na drożność komunikacyjną stołecznych dróg.

Jakie są rezultaty istnienia takiego rozwiązania?

Bez skutecznego narzędzia informatycznego, jakim stara się być system "eInwestycje", prowadzenie skutecznej koordynacji kilkunastu podmiotów wykonujących prace w tym samym czasie i miejscu, byłoby praktycznie niemożliwe. System pozwala na aktywną współpracę między partnerami koordynacji. Każdy z nich samodzielnie wprowadza dane do systemu i za nie odpowiada. Powoduje to uzyskanie wiarygodnych i spójnych informacji, dających rzeczywisty obraz planowanego i realizowanego przedsięwzięcia. Dodatkowo w systemie znajdują się dane dotyczące imprez masowych o charakterze kulturalnym, sportowym itp., powodujących konieczność czasowego wyłączenia niektórych pasów ruchu z normalnej, bieżącej eksploatacji.

Wszystkie zawarte w systemie dane umożliwiają uzyskanie informacji o drożności komunikacyjnej miasta w zadanym okresie, wszelkich utrudnieniach komunikacyjnych, zmian organizacji ruchu, objazdach itp. Dostęp do informacji dla wszystkich mieszkańców z całą pewnością powoduje poprawę wizerunku miasta. Mieszkańcy poinformowani o planowanych pracach mogą wybrać bardziej dogodną dla siebie drogę dojazdu lub zmienić środek lokomocji.

Na ile to rozwiązanie można wdrożyć w innych samorządach?

Internetowy system "eInwestycje" został uruchomiony w celu monitoringu prowadzonych inwestycji i remontów, służy też jako źródło informacji o sytuacji w mieście. Jest to narzędzie wykorzystywane więc zarówno przez wyspecjalizowaną komórkę powołaną w celu prowadzenia koordynacji inwestycji, jak i źródło wiedzy dla mieszkańców miasta, a także przyjezdnych. Oczywiście wiele miast zamieszcza na swoich stronach internetowych informacje o remontach dróg, utrudnieniach, objazdach czy innych zmianach organizacji ruchu. Tę funkcję spełniają więc zarówno zwykłe komunikaty, jak i prostsze, mniej rozbudowane aplikacje. Zarazem jednak zastosowanie takich narzędzi jest także znacznie uboższe.

Replikacja tej aplikacji w całości wydaje się cenna przede wszystkim w tych samorządach, które zdecydują się na powołanie wyspecjalizowanej komórki, zajmującej się koordynacją inwestycji i remontów. Po jej powołaniu każdy, kto będzie taką agendą kierował, stanie przed koniecznością zbierania i zarządzania dużą ilością danych. Budowa lub replikacja dedykowanego systemu informatycznego stanie się więc koniecznością.

Wydaje się więc, że kluczem do dobrego zarządzania inwestycjami w pasie drogowym mogą być:

• powołanie wyspecjalizowanej agendy w gminie odpowiedzialnej za koordynacje inwestycji i remontów w pasie drogowym;
• stworzenie profesjonalnego zespołu takiej agendy z liderem - fachowcem na czele;
• wypracowanie platformy współpracy ze wszystkimi instytucjami zaangażowanymi w inwestycje i remonty, najpierw w postaci wspólnych zespołów, grup wymiany doświadczeń, a w konsekwencji stworzenie dla nich narzędzia ułatwiającego komunikacje i zarządzanie współtworzonymi informacjami;
• zagregowanie wszystkich niezbędnych informacji dotyczących inwestycji i remontów w postaci najpierw jednego zbioru danych, potem bazy, a w perspektywie w postaci systemu zintegrowanego;
• prowadzenie dialogu społecznego z mieszkańcami, by ograniczyć społeczne koszty utrudnień i uzyskać akceptację mieszkańców dla prowadzonej polityki gminy w zakresie remontów, planowanych inwestycji itp.

Zachętą do takich działań są bez wątpienia pozytywne doświadczenia warszawskie i otwartość pracowników Biura Koordynacji Inwestycji na współprace z innymi samorządami.