Europejski Komitet Regionów przyjął opinię w sprawie wniosku dotyczącego Europejskiego Funduszu Obronnego, której sprawozdawcą jest Dainis Turlais (LV/ALDE), członek Rady Miasta Rygi.

Różnorodność zagrożeń – od konfliktów zbrojnych do terroryzmu, nielegalnej imigracji i cyberataków – zmusza Europę do nasilenia transgranicznej współpracy w zakresie obronności. Nowy fundusz ma przyczynić się do strategicznej autonomii UE oraz do zmaksymalizowania potencjału rynkowego przemysłu obronnego. Szacuje się, że brak współpracy między państwami członkowskimi w dziedzinie obrony i bezpieczeństwa pociąga za sobą koszty sięgające od 25 do 100 mld EUR rocznie (Parlament Europejski, 2013 r.). Przyjęta w dniu 23 marca opinia wpisuje się w trwające obecnie negocjacje międzyinstytucjonalne, które będą kontynuowane w kwietniu. Zawarcie ostatecznego porozumienia przewidziano na początku maja 2018 r.

Unijne zgromadzenie przywódców lokalnych i regionalnych udzieliło poparcia Europejskiemu Funduszowi Obronnemu. Jest to nowy instrument zainicjowany przez Komisję Europejską w czerwcu 2017 r., aby zwiększyć strategiczną autonomię Europy i zdolności innowacyjne przemysłu obronnego. Europejski Fundusz Obronny będzie koncentrował się na projektach współpracy transgranicznej. Obejmuje on program rozwoju przemysłowego i nowy system współfinansowania z udziałem państw członkowskich z myślą o zachęcaniu do dalszej współpracy w zakresie produktów i technologii obronnych.

Lokalni przywódcy uważają, że nowy fundusz musi koniecznie zapewniać szczególne wsparcie na rzecz MŚP, zwłaszcza rozwijających technologie podwójnego zastosowania na potrzeby zarówno cywilne, jak i wojskowe, gdyż dzięki temu powstaje doskonała okazja dla wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. W związku z tym wzrasta konieczność udzielania przez Europejski Fundusz Obronny konkretnego wsparcia strategicznym dziedzinom, od robotyki po technologie kosmiczne, w tym systemy nawigacji i wysokowydajne systemy obliczeniowe.

Miasta i regiony opowiadają się za tym, by w programie prac Europejskiego Funduszu Obronnego przeznaczano 20% ogólnego budżetu na transgraniczne uczestnictwo MŚP. Zdaniem członków konsorcja posiadające większą liczbę uczestniczących MŚP powinny być traktowane priorytetowo. Tak samo w kryteriach przyznawania dotacji powinno się doliczać dodatkowe punkty konsorcjom, do których należy więcej przedsiębiorstw i państw członkowskich.

 Zgromadzenie przedstawicieli samorządów regionalnych i lokalnych wskazuje na potrzebę dokładnego zbadania, czy wykonawcy rzeczywiście pochodzą z UE. Główni wykonawcy oraz podwykonawcy muszą mieć swoją siedzibę w Unii Europejskiej, a przedsiębiorstwa muszą pozostawać przynajmniej w połowie własnością państw członkowskich bądź osób fizycznych lub prawnych w UE oraz muszą być skutecznie kontrolowane przez kapitał europejski. KR przypomina, że kierownictwo i rzeczywista kontrola przedsiębiorstw muszą się znajdować w Unii Europejskiej.

Fundusz obejmuje dwa elementy: badania naukowe oraz rozwój i nabywanie. Członkowie zwrócili się do Komisji Europejskiej, aby kwota 500 mln EUR przewidziana na lata 2019–2020 w ramach komponentu rozwoju przemysłowego sektora obrony została pozyskana wyłącznie z nieprzydzielonych marginesów, tak aby nie odbywało się to kosztem programów już ujętych w budżecie.

Zgodnie z #CohesionAlliance (Sojusz na rzecz spójności) członkowie twierdzą, że fundusz „nie może w żaden sposób powodować zmniejszenia środków przeznaczonych na politykę spójności”.

W ramach działu badań naukowych funduszu przewidziano do końca 2019 r. 90 mln EUR, z czego 25 mln EUR przyznano już w 2017 r. na projekty w marynarce wojennej i systemy indywidualnego wyposażenia żołnierzy.

W celu zapewnienia wystarczającej przejrzystości w zarządzaniu Europejskim Funduszem Obronnym, który może być obsługiwany przez Europejską Agencję Obrony, KR wzywa Komisję Europejską do wzięcia przykładu z funkcjonowania agencji wykonawczych odpowiedzialnych przed Parlamentem Europejskim, a nie wyłącznie przed Radą Europejską.

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów wnosi wkład w trwające negocjacje międzyinstytucjonalne, które będą kontynuowane w kwietniu. Zawarcie końcowego porozumienia przewidziano na początku maja 2018 r.

 W sumie 500 mln EUR na 2019 i 2020 r. w ramach specjalnego programu dotyczącego obrony i rozwoju przemysłowego zaproponowanego w dniu dzisiejszym.

 1 mld EUR rocznie po roku 2020. Program o większej wartości zostanie przygotowany na okres po 2020 r., z rocznym budżetem w wysokości 1 mld EUR. Program stanie się dźwignią finansową dla finansowania krajowego z oczekiwanym efektem mnożnikowym wynoszącym 5. Będzie on zatem mógł wygenerować całkowite inwestycje w rozwój zdolności obronnych w wysokości 5 mld EUR rocznie po 2020 r. (Źródło: KE).

Źródło: www.cor.europa.eu