Jednym z głównych celów Unii Europejskiej w dziedzinie statystyki zdrowia publicznego jest stworzenie systemu monitoringu obejmującego takie elementy jak: styl życia, chorobowość, system opieki zdrowotnej, środowisko naturalne, zdrowie psychiczne oraz wypadki i urazy, w oparciu o m.in. reprezentacyjne badania ankietowe. Kluczowe znaczenie ma w tym zakresie, powtarzane co 5 lat, Europejskie Ankietowe Badanie Zdrowia (EHIS). Wyniki badania umożliwiają poznanie sytuacji zdrowotnej mieszkańców Unii oraz jej uwarunkowań w powiązaniu z charakterystyką demograficzno-społeczną oraz miejscem zamieszkania.
Prezentujemy wybrane fragmenty takiego badania dotyczącego stanu zdrowia Polaków.
Leczenie w zakładach typu szpitalnego
Jak wynika z badania w okresie 12 miesięcy poprzedzających badanie leczeniu szpitalnemu, które łączyło się przynajmniej z 1 noclegiem poddało się ponad 11% populacji. Najczęściej były to kobiety i osoby dorosłe (po blisko 12%).
Najliczniejszą grupą w zbiorowości osób hospitalizowanych leczonych są małe dzieci do 4 roku życia a także osoby 50-letnie i starsze.
Generalnie częstość hospitalizacji wzrasta z wiekiem oraz pogarszaniem się stanu zdrowia. O ile w młodszych grupach wieku (do 39 roku życia) jest stosunkowo niska i wynosi od 6 do 8% (za wyjątkiem grupy 0-4 lata), to dla starszych zbiorowości istotnie się zwiększa. Prawie co czwarta osoba w wieku 70 lat i więcej była leczona w szpitalu w okresie 12 miesięcy poprzedzających badanie. Wśród osób, które oceniły swoje zdrowie jako złe lub bardzo złe hospitalizacji poddało się aż 34%, podczas gdy w grupie oceniających swoje zdrowie jako dobre lub bardzo dobre co szesnasta osoba.
Wizyty u lekarzy
W ciągu ostatnich 12 miesięcy poprzedzających badanie z usług lekarza rodzinnego skorzystało blisko 73% ogółu ludności. Oznacza to, że do lekarzy rodzinnych udało się - przynajmniej 1 raz w roku – ponad 27 mln osób. Do lekarza rodzinnego częściej chodziły kobiety niż mężczyźni. Przynajmniej raz u lekarza było ponad 3/4 ogółu kobiet, podczas gdy wśród mężczyzn tylko 2/3.
Najliczniej z porady lekarskiej korzystały małe dzieci do 4 roku życia, a także osoby po 50 roku życia. U lekarza pierwszego kontaktu, rodzinnego lub pediatry było w ciągu roku 88% dzieci. W tym samym okresie z wizytą u specjalisty było 40% dzieci.
Osoby o złym stanie zdrowia częściej potrzebują porady lekarskiej. W ciągu roku przynajmniej raz odwiedziło lekarza rodzinnego 9 na 10 osób niepełnosprawnych, a w przypadku osób sprawnych tylko 3/4 tej grupy. Także osoba chorująca przewlekle odwiedzała lekarza częściej niż osoba bez takich dolegliwości.
Prawie połowa Polaków korzystała w ciągu ostatnich 12 miesięcy z usług lekarzy specjalistów i stosunkowo najczęściej były to kobiety. Najliczniej z usług specjalistycznych korzystały osoby o złym stanie zdrowia – prawie 3/4 tej populacji i osoby chorujące przewlekle – ponad 2/3 tej zbiorowości.
Blisko co ósma osoba dorosła stwierdziła, że potrzebowała specjalistycznej pomocy lekarskiej, ale z niej zrezygnowała. Najczęściej wymienianym powodem rezygnacji była długa lista oczekujących lub brak skierowania (wskazywała to co trzecia rezygnująca osoba). W następnej kolejności wymieniano brak czasu oraz decyzję, że lepiej trochę poczekać, a może problemy zdrowotne same miną. Bardzo rzadko natomiast rodzice rezygnowali z specjalistycznej pomocy lekarskiej dla dziecka. Zdarzyło się to tylko u 3% dzieci.
Wizyty u lekarzy dentystów
W świetle wyników badania przynajmniej raz w roku u lekarzy dentystów było ponad 16,4 mln osób w wieku 2 lata i więcej, tj. 44% populacji. Odsetek korzystających z leczenia stomatologicznego był znacząco wyższy wśród mieszkańców miast (48%) niż mieszkańców wsi (38%).
Ponad połowa dzieci w wieku 2 lat i więcej (55%) była u dentysty lub ortodonty w ciągu ostatniego roku, a 22% - dawniej. Nigdy nie było u dentysty 20% dzieci, w tym połowa dzieci w wieku 2-4 lata, ale już tylko 3% w wieku 10-14 lat.
Najliczniej do dentystów zgłaszają się dzieci w późnym wieku przedszkolnym oraz uczniowie szkół podstawowych; najrzadziej natomiast osoby w podeszłym wieku (70-letnie lub starsze).
Zażywanie leków w ciągu 2 tygodni poprzedzających badanie
Oczywiście najczęściej leki zażywają osoby chore (90% osób z długotrwałymi problemami zdrowotnymi), ale tylko 54% osób nie mających takich problemów.
Leki zażywają częściej kobiety niż mężczyźni (prawie 78% kobiet i tylko 65% ogółu mężczyzn) oraz osoby starsze. O ile wśród nastolatków leki zażywał co drugi młody człowiek, to wśród 50-latków – prawie 80% tej grupy osób.
Dorosłym Polakom lekarze najczęściej przepisują leki obniżające ciśnienie krwi; przyjmuje je prawie 19% osób w wieku 15 lat i więcej. Nieznacznie rzadziej lekarze przepisują leki na bóle stawów, obniżające poziom cholesterolu, leki kardiologiczne oraz leki na bóle szyi, pleców czy głowy. Tego typu leki przepisane przez lekarza zażywa 6%-10% Polaków.
W strukturze leków kupowanych bez recepty lekarskiej dominują witaminy, preparaty mineralne lub środki wzmacniające. Zażywała je więcej niż 1/4 dorosłych Polaków. W następnej kolejności kupowane były leki przeciwbólowe (głównie na ból głowy lub migrenę) oraz leki na przeziębienie, grypę lub ból gardła, co ma swoje uzasadnienie, bowiem termin badania zbiegł się z okresem nasilenia występowania takich dolegliwości.
W ciągu 2 tygodni poprzedzających badanie leki stosowano u 2/3 dzieci. Były to zarówno leki przepisane przez lekarza, jak i leki bez recepty. Najwięcej z recepty lekarskiej podawano dzieciom najmłodszym (0-4 lata). Z kolei najwięcej leków bez recepty stosowano u dzieci co najmniej 10 letnich.
Źródło: Zdrowie Polaków 2009/eGospodarka.pl
