Epidemia nastąpiła w czasie, kiedy w krajach rozwiniętych doszło do zmiany paradygmatu zdrowia publicznego – od higieny i zapobiegania chorobom zakaźnym do promocji zdrowia służącej wydłużaniu przeciętnego trwania życia w zdrowiu poprzez zdrowy styl życia i poprawę warunków bytu jako głównych czynników zapobiegania niezakaźnym chorobom przewlekłym. Znacznie zmniejszyło się też finansowanie zdrowia publicznego. W drugiej części Alertu zdrowotnego, Autorzy zawarli szereg rekomendacji mając nadzieję, że będą stanowić kierunek działań na rzecz unikania podobnych zaniechań i błędów w przyszłości.
W pierwszej części publikacji, eksperci starali się zdefiniować aktualną sytuację zdrowia publicznego w Polsce. Za główne punkty uznali:
- Brak instytucjonalnego zaplecza zdrowia publicznego
- Zmianę paradygmatu zdrowia publicznego
- Brak zdefiniowanej ścieżki kształcenia w zakresie zdrowia publicznego
- Niedofinansowanie zdrowia publicznego
- Brak przygotowania na kryzys
- Niedostatki zarządzania w sytuacji pandemii
Autorzy Alertu swoje rekomendacje podzielili na trzy grupy – są to rekomendacje związane bezpośrednio z pandemią, na okres wygaszania epidemii a także rekomendacje ogólnosystemowe.
W poszczególnych grupach znalazły się m.in.:
Grupa I:
- Konieczna jest koordynacja systemem informacji epidemiologicznej o zakażeniach koronawirusem (zakażenia, zgony i wyzdrowienia) z wyjaśnianiem ich znaczenia, źródeł, metod agregacji i wskazaniem instytucji będących finalnym dostarczycielem informacji
- Motywowanie społeczeństwa do właściwych zachowań w czasie epidemii: przestrzeganie reguł higienicznych, izolacji, trzymania dystansu, zakładania rękawiczek, stosowania środków dezynfekujących wymaga odpowiednio przygotowanych instrukcji i zapewnienie szerokiego dotarcia do nich
- Zapewnienie pełnej dostępności środków ochrony i wsparcia inicjatyw obywatelskich w ich produkcji i wytwarzaniu
Grupa II:
- Przedstawienie przez władze planu wychodzenia z izolacji
- Kontynuowanie przez władze państwowe współdziałania z samorządami terytorialnymi oraz organizacjami pozarządowymi w celu wspomagania procesu wychodzenia z kryzysu zdrowotnego
- Wsparcie psychologiczne w sytuacji pandemii
Grupa III:
- Podjęcie działań prowadzących do utworzenie nowoczesnej struktury zdrowia publicznego
- Przygotowanie ram prawnych, organizacyjnych i instytucjonalnych prowadzących
- Zainicjowanie dążenia do wzmocnienia pozycji zdrowia publicznego jako dyscypliny naukowej i zawodowej
Wszystkie rekomendacje wraz z ich szczegółowym opisem można znaleźć w tekście Alertu dostępnym tutaj.