Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej określa ogólne zasady odpowiedzialności świadczeniodawcy.
W myśl postanowień § 4 rozporządzenia: „Świadczeniodawca ponosi odpowiedzialność za udzielanie lub zaniechanie udzielania świadczeń przez osoby przez siebie zatrudnione lub udzielające świadczeń lub udzielające świadczeń w jego imieniu na innej podstawie niż umowa o pracę, a także osoby, którym udzielanie świadczeń powierzył, oraz odpowiada za szkody powstałe, także u osób trzecich, w związku z udzielaniem lub zaniechaniem udzielania świadczeń”.
Natomiast zgodnie z treścią § 5 rozporządzenia: „Świadczeniodawca ponosi odpowiedzialność za ordynowanie leków, wyrobów medycznych i środków pomocniczych leczonym przez niego świadczeniobiorcom, zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz z aktualnym stanem wiedzy medycznej”.
Z powyższego wynika, że świadczeniodawcy, udzielając świadczeń objętych umową zawartą z Funduszem, posługują się osobami trzecimi: podwykonawcami czy też lekarzami. Świadczeniodawcę obciąża więc ryzyko prawidłowego wykonania zobowiązania przez osoby, które do tego celu wybrał.
Odpowiedzialność na gruncie powołanego rozporządzenia została ukształtowana zgodnie z treścią art. 474 Kodeksu cywilnego. W myśl tego przepisu: „Dłużnik odpowiedzialny jest jak za własne działanie lub zaniechanie za działania i zaniechania osób, z których pomocą zobowiązanie wykonywa, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza. Przepis powyższy stosuje się także w wypadku, gdy zobowiązanie wykonywa przedstawiciel ustawowy dłużnika.”
Wobec powyższego świadczeniodawca nie może się uwolnić względem Funduszu od odpowiedzialności, powołując się na brak swej winy, w tym brak winy w wyborze lub nadzorze nad działalnością podmiotów, którym powierzył udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Wynika to z faktu, że odpowiedzialność dłużnika posługującego się innymi osobami przy wykonywaniu zobowiązania oparta jest na zasadzie ryzyka. Przy czym dla odpowiedzialności dłużnika nie ma także znaczenia okoliczność, czy dłużnik nadzorował wykonanie zobowiązania (Rzetecka-Gil Agnieszka, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania - część ogólna, 2011, LEX).
Świadczeniodawca za działania osób trzecich, w szczególności lekarzy, którym wykonanie świadczeń powierzył, lub podwykonawców, odpowiada jak za własne działania. Przyjmuje się założenie, że działał osobiście. W konsekwencji miernik staranności stosowany wobec osoby, którą dłużnik posługuje się, odpowiada temu, który należałoby zastosować wobec dłużnika, gdyby chodziło o ocenę jego zachowania (Wyrok SN z 27.03.2003 r., V CKN 1874/00, LEX) .
Świadczeniodawca uwolni się od odpowiedzialności za osoby, którymi posługuje się przy wykonaniu zobowiązania, gdy wykaże, iż osoby te nie ponoszą winy, a jednocześnie, że i jemu nie można byłoby postawić zarzutu winy, gdyby zobowiązanie wykonywał osobiście. Świadczeniodawca winien przeprowadzić zatem dowód, że osoba, którą posługiwał się przy wykonaniu zobowiązała zachowała należytą staranność, do której świadczeniodawca byłby zobowiązany, gdyby osobiście wykonywał zobowiązanie. Jeżeli świadczeniodawca zostanie zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej Funduszowi z tytułu naruszenia zobowiązania przez osoby, którymi posługiwał się w wykonaniu zobowiązania, treść stosunku, jaki łączył go z tymi osobami, przesądzać będzie o możliwości wystąpienia do nich z roszczeniem regresowym (Rzetecka-Gil Agnieszka, Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania - część ogólna, 2011, LEX).
