Przedmiotem sprawy rozpatrywanej przez WSA w Poznaniu 19 października 2017 r., II SA/Po 702/17 była zaskarżona uchwała Zarządu Powiatu w sprawie powołania na stanowisko dyrektora Szpitala Powiatowego nowej osoby.

Problematyka powołania dyrektora szpitala

Jak wskazał Sąd problematyka związana z obsadzeniem stanowiska dyrektora szpitala (gdy jest to podmiot leczniczy nie będący przedsiębiorcą) jest złożona, gdyż wymaga uwzględnienia regulacji zarówno z zakresu prawa administracyjnego, a także regulacji z zakresu prawa pracy. Dodatkowo, spory rozstrzygane na tym tle, w zależności od przedmiotu konkretnej sprawy, należeć mogą do właściwości sądów administracyjnych bądź do sądów powszechnych - sądów pracy.

Zatem każda sprawa dotycząca problematyki związanej z obsadzeniem dyrektora szpitala wymaga precyzyjnego określenia, jaki jest zakres kognicji sądu rozstrzygającego dane zagadnienie. Jednocześnie należy pamiętać, że rozstrzyganie sporu w ramach właściwości danego sądu i w świetle odpowiadających tej właściwości przepisów prawa nie może abstrahować od funkcji jaką dana regulacja pełni.

Stan faktyczny sprawy

Spór, jaki zaistniał w powołanej sprawie w zasadzie sprowadzał się do kwestii: czy w sferze prawa administracyjnego, w dacie podejmowania uchwały przez Zarząd Powiatu, stanowisko dyrektora Szpitala Powiatowego należało uznać za obsadzone, czy stanowisko to wymagało obsadzenia (istniał na nim wakat)?

Dotychczasowy dyrektor stał na stanowisku, że skoro wyrokiem stwierdzono nieważność uchwały Zarządu Powiatu o odwołaniu go ze stanowiska dyrektora Szpitala Powiatowego to tym samym uchwałę tą należy traktować jako niebyłą.

Z kolei Zarząd Powiatu zwrócił uwagę, że dyrektorski stosunek pracy został definitywnie rozwiązany na skutek uchwały Zarządu Powiatu. Nieprawomocny wyrok nie wywołał natomiast skutku w postaci przywrócenia dotychczasowego dyrektora na stanowisko. W konsekwencji jego obsadzenie przez inną osobę było dopuszczalne.

Stanowisko Sądu

Sąd w niniejszym składzie nie zgodził się ze stanowiskiem Zarządu Powiatu.

W pierwszej kolejności Sąd zwrócić uwagę, że Zarząd Powiatu niejako z gruntu błędnie pojmuje skutki prawne stwierdzenia nieważności uchwały o odwołaniu dotychczasowego dyrektora szpitala ze stanowiska. Z argumentacji odpowiedzi na skargę wynikało, że Zarząd Powiatu umiejscawia zaistniałe w niniejszej sprawie sporne zagadnienie w sferze prawa pracy. W ten sposób starał się wykazać, iż dotychczasowego dyrektora w istocie skutecznie przestał łączyć ze Szpitalem Powiatowym stosunek prawny (pracy), a to z kolei prowadziło - jego zdaniem - wprost do konkluzji, że powołanie innej osoby na stanowisko dyrektora stało się nie tylko uprawnione, ale i konieczne.

Zarząd Powiatu nie zauważył jednak, że w niektórych sprawach dotyczących pracowników jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego, w tym przypadku powiatu, źródłem zmian w stosunkach pracowniczych jest nie wolna wola pracodawcy, ale akty z zakresu administracji publicznej podlegające w pierwszej kolejności zaskarżeniu do sądu administracyjnego.

Zatem taka czy inna ocena co do istnienia/nieistnienia stosunku prawa pracy, a więc w istocie ocena wtórnych skutków prawnych aktów administracyjnoprawnych podejmowanych przez organ tworzący podmiot leczniczy nie może niweczyć ani konwalidować wadliwie podjętych aktów z zakresu administracji publicznej.

W niniejszej sprawie ocena legalności zaskarżonej uchwały o powołaniu nowej osoby na stanowisko dyrektora Szpitala Powiatowego zależy od oceny skutków wcześniejszej uchwały o odwołaniu dotychczasowego dyrektora oraz skutków wyroku, którym tę uchwałę unieważniono.

Sąd podkreślił, że wyrok, który unieważnił uchwałę o odwołaniu dotychczasowego dyrektora wywołał skutki prawne względem uchwały od daty jego wydania, ale podważył jej moc prawną ex tunc. Zgodnie z art. 152 § 1 p.p.s.a. "w razie uwzględnienia skargi na akt lub czynność, nie wywołują one skutków prawnych do chwili uprawomocnienia się wyroku, chyba że sąd postanowi inaczej". W komentowanym wyroku nie wyłączono zastosowania omawianej regulacji, co oznacza, że uchwałę o odwołaniu dotychczasowego dyrektora ze stanowiska dyrektora szpitala należy traktować jako niebyłą.

Mając na względzie treść art. 152 § 1 p.p.s.a. Sąd przyjął także, że uchwała Zarządu Powiatu, na skutek stwierdzenia jej nieważności przez Wojewódki Sąd Administracyjny, nie może być traktowana jako wywołująca skutek w postaci odwołania dyrektora szpitala.

Wbrew stanowisku Zarządu Powiatu przedstawionego w odpowiedzi na skargę nie można było zatem, przechodząc na regulacje z zakresu prawa pracy, twierdzić, że pomimo unieważnienia uchwała o odwołaniu dotychczasowego dyrektora i tak spowodowała, że na stanowisku dyrektora Szpitala Powiatowego powstał wakat. Rozumowanie przedstawione przez organ jest bowiem próbą podważenia skutków wyroku sądu administracyjnego.

Odnosząc się do powołanej przez Zarządu Powiatu argumentacji Sąd wskazał także, że sąd administracyjny jest bez wątpliwości uprawniony do kontroli legalności aktów organów samorządu terytorialnego w przedmiocie odwołania jak i powołania kierowników jego jednostek organizacyjnych, w tym także dotyczących powołania dyrektorów szpitali. Jeżeli zatem stwierdzono nieważność uchwały odwołującej ze stanowiska dyrektora szpitala, co jest równoznaczne z bezskutecznością jego odwołania, to rolą sądu administracyjnego była ocena nowej uchwały powołującej na stanowisko dyrektora nowej osoby w takim właśnie kontekście prawnym. Sąd administracyjny nie miał natomiast obowiązku kierować się zaistnieniem wtórnych skutków uchwały w sferze prawa pracy.

Mając na względzie przedstawione rozważania Sąd stwierdził, że względem uchwały zachodzą przesłanki do stwierdzenia jej nieważności, jako że doszło do powołania dyrektora szpitala na stanowisko, z którego poprzedni dyrektor nie został skutecznie - w płaszczyźnie prawa administracyjnego - odwołany. Doszło więc do naruszenia art. 46 ust. 3 ustawy o działalności leczniczej.

Należy jednak zauważyć, iż od daty podjęcia uchwały o odwołaniu dotychczasowego dyrektora upłynął ponad 1 rok, stąd należało na podstawie art. 82 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym orzec o jej niezgodności z prawem.

W niniejszym orzeczeniu Sąd stwierdził, że zaskarżona uchwała (w sprawie powołania na stanowisko dyrektora nowej osoby) podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się wyroku. W ten sposób, na podstawie art. 152 § 1 in fine p.p.s.a., działanie tego przepisu zostało wyłączone. Tym samym powołany wyrok, do czasu uprawomocnienia, nie podważa skutków prawnych powołania nowej osoby na stanowisko dyrektora Szpitala Powiatowego. Sąd skorzystał z kompetencji określonej w art. 152 § 1 in fine p.p.s.a., aby nie doprowadzić do destabilizacji w zakresie kierownictwa Szpitala oraz biorąc także pod uwagę, że wyrok w sprawie nieważności uchwały o odwołaniu dotychczasowego dyrektora nie jest nadal prawomocny.

Źródło: CBOSA