Świadczenie wychowawcze przysługuje matce, ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka, opiekunowi prawnemu dziecka albo dyrektorowi domu pomocy społecznej. Wśród uprawnionych do ubiegania się o świadczenie wychowawcze ustawa nie uwzględniła osoby faktycznie opiekującej się dzieckiem, tj. takiej, która sprawuje pieczę nad dzieckiem z mocy orzeczenia sądu.

Ograniczenia w dostępności do świadczenia wychowawczego na podstawie ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci dla osoby sprawującej pieczę bieżącą nad dzieckiem na mocy prawomocnego orzeczenia sądu rodzinnego godzą w interes osoby dziecka, chroniony ustawą zasadniczą i umową międzynarodową, co pozwala na wywiedzenie owego uprawnienia wprost z postanowień Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej i Konwencji o Prawach Dziecka.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uznał, że nieuzasadnione jest ograniczenie ustawowe w dostępności osób odpowiedzialnych za utrzymanie dziecka do świadczeń rodzinnych, w szczególności do świadczenia wychowawczego, również w sytuacji, gdy władza rodzicielska matki jest ograniczona. Powierzenie przez Państwo pieczy nad dzieckiem oznacza podjęcie w ramach tej opieki obowiązków w zakresie wychowania dziecka, zapewnienia mu bezpieczeństwa, zdrowia, wyżywienia, szkoły, utrzymania, czyli wszystkiego tego, co łączy się z faktycznym, codziennym sprawowaniem bieżącej opieki na dzieckiem.

Sąd stanął na stanowisku, że sprawująca pieczę nad małoletnim bratem siostra w określonych okolicznościach jest osobą uprawnioną do wystąpienia z żądaniem przyznania świadczenia wychowawczego. Na gruncie podejmowanej sprawy siostrze powierzono pieczę nad małoletnim bratem równocześnie ograniczając ojcu dziecka władzę rodzicielską, miejsce zamieszkania dziecka ustalono przy siostrze, ojciec małoletniego przeniósł się do innego województwa, matka rodzeństwa zmarła. 

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 29 czerwca 2020 r., sygn. II SA/Gl 1546/19.

Źródło: CBOSA