Działania, które podejmują organy administracji rządowej, samorządowej i organizacje pozarządowe nie są wystarczające ani skuteczne w walce z bezdomnością w Polsce. Choć liczba osób bezdomnych od kilku lat ulega zmniejszeniu, nie da się określić, czy jest to efekt działań państwa – oceniła Najwyższa Izba Kontroli.

Niestety zmiany w ustawie o pomocy społecznej, które zostały wprowadzone w 2016 roku, a które miały wzmacniać aktywizację osób bezdomnych, nie przynoszą rezultatu. Zazwyczaj pomoc osobom bezdomnym opiera się jedynie na zaspokojeniu ich podstawowych potrzeb i sprowadza się do zapewnienia schronienia, posiłku czy ubrań.

Z danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, podawanych co dwa lata wynika, że na działania pomocowe na rzecz osób bezdomnych wydano ze środków publicznych: w 2016 r. - ponad 224,6 mln zł, w 2018 r. - niemal 271 mln zł. Większość tych sum- ponad 90% przekazały samorządy, m.in. na finansowanie działalności placówek świadczących pomoc osobom bezdomnym, a także na zasiłki i inne świadczenia.

W resorcie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opracowano dwa programy osłonowe: Program wspierający rozwiązywanie problemu bezdomności oraz Pokonać bezdomność. Program pomocy osobom bezdomnym. Jednak ministerstwo nie monitorowało na bieżąco realizacji tych programów. Kontrolą objęto zaledwie dwie z 117 umów zawartych w latach 2016-2017 (1,7%), których wartość wynosiła 290 tys. zł (2,4% udzielonych dotacji). Tym samym resort nie dysponował wiarygodnymi informacjami o prawidłowości wykorzystania przekazanych środków. Ministerstwo nie koordynowało i nie nadzorowało również realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu 2020. Nowy wymiar aktywnej integracji, nie miało więc pełnej wiedzy o tym jak wykonano zaplanowane zadania. Nie prowadząc analizy skuteczności działań podjętych na rzecz osób bezdomnych, Ministerstwo naruszyło ustawę o pomocy społecznej. Resort nie monitorował także poziomu jakości usług oferowanych przez schroniska dla osób bezdomnych, schroniska dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi, noclegownie i ogrzewalnie.

NIK zwraca też uwagę na niedostateczne wykształcenie kierowników kontrolowanych schronisk. 75% z nich nie spełniało ustawowych wymagań dotyczących specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej czy wymaganego stażu pracy w pomocy społecznej (co najmniej 3 lata). 

Szczegóły przeprowadzonej kontroli można znaleźć na stronie NIKu.

Źródło: NIK