Ustalenie opłaty za pobyt w DPS nie jest wymagane przy skierowaniu do DPS. Przyjmuje się, że decyzja wydawana na podstawie art. 59 ust. 1 w zw. z art. 61 ust. 1 i ust. 2 ustawy o pomocy społecznej w celu ustalenia opłaty za pobyt w DPS może obejmować okres sprzed wydania decyzji, bowiem decyzja ta konkretyzuje obowiązek powstający z mocy prawa z dniem zaistnienia takiego zdarzenia prawnego jak umieszczenie osoby uprawnionej w DPS. Tak wynika z wyroku WSA w Olsztynie z 3 stycznia 2020 r. sygn. II SA/Ol 978/19.

Sąd powołał się na wcześniejsze orzecznictwo sądów administracyjnych (wyroki NSA: z 18 grudnia 2018 r., sygn. akt I OSK 2023/18 oraz z 14 czerwca 2016 r., sygn. akt I OSK 3163/14, publ. w CBOSA). W uzasadnieniu wskazano, że decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej. Wykładnia systemowa omawianych przepisów prowadzi do wniosku, że na podstawie art. 54 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej najpierw osobę, o której mowa w art. 54 ust. 1, kieruje się do domu pomocy społecznej. Skierowanie jest dokonywane w drodze decyzji (art. 59 ust. 1 ustawy). Skierowanie nie jest jednoznaczne z umieszczeniem osoby w domu pomocy społecznej. Jeśli przyjęcie osoby do domu pomocy społecznej poprzedza okres oczekiwania na przyjęcie, związany ze zwolnieniem się miejsca dla osoby skierowanej, po zaistnieniu możliwości przyjęcia wydawana jest decyzja o umieszczeniu w domu pomocy społecznej (art. 59 ust. 2 ustawy). Zgodnie z § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej  dyrektor domu zawiadamia pisemnie osobę ubiegającą się lub jej przedstawiciela ustawowego o terminie przyjęcia do domu. O przyjęciu do domu osoby skierowanej dyrektor domu zawiadamia niezwłocznie organ (§ 13 rozporządzenia). Od przyjęcia rozpoczyna się pobyt w domu pomocy społecznej, który, w myśl art. 60 ust. 1 ustawy, jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca, z zastrzeżeniem ust. 3. Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca, ustalony i ogłoszony w trybie art. 60 ust. 2 ustawy, stanowi podstawę do ustalenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej. Ustalenie odpłatności powinno uwzględniać zatem średni miesięczny koszt utrzymania aktualny na dzień przyjęcia oraz aktualny na dzień przyjęcia stan dochodów i możliwości zobowiązanych do odpłatności. W sytuacji więc, gdy przyjęcie ma nastąpić po upływie okresu oczekiwania, a średni miesięczny koszt utrzymania może się zmienić od daty skierowania, z uwagi na regulację art. 60 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, ustalenie odpłatności dacie skierowania może nie odpowiadać rzeczywistemu kosztowi utrzymania.

Źródło: CBOSA