W orzecznictwie sądów administracyjnych nie budzi wątpliwości, że decyzja w przedmiocie całkowitego lub częściowego zwolnienia z opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, wydana na podstawie art. 64 ustawy o pomocy społecznej, ma charakter uznaniowy.

W przypadku wystąpienia szczególnych okoliczności związanych z sytuacją osoby zobowiązanej do ponoszenia opłaty, organ dokonuje oceny tych okoliczności, zgodnie z wymaganiami art. 7 kodeksu postępowania administracyjnego, tzn. mając na względzie nie tylko słuszny interes osoby wnioskującej o zwolnienie, ale także interes społeczny, w tym cele i zasady udzielania pomocy społecznej oraz ograniczoność środków publicznych. Tak wynika z wyroku WSA w Olsztynie z 2 lutego 2017 r. (sygn. II SA/Ol 1461/16)

Sąd wskazał, że art. 64 ustawy o pomocy społecznej przykładowo podaje w pkt 1-4 sytuacje, które mogą uzasadnić zwolnienie osoby wnoszącej opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej, na jej wniosek. Na podstawie tego przepisu analizie podlegać może jedynie sytuacja osobista i majątkowa osoby zobowiązanej do wnoszenia opłaty, a nie innych krewnych beneficjenta. Poza tym, z treści tego unormowania, którego interpretacja powinna uwzględniać zasady i cele pomocy społecznej, a także charakter poszczególnych świadczeń, wnioskować należy, że podstawę zwolnienia z ponoszenia opłaty za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej może stanowić jedynie zdarzenie losowe, którego wystąpienie uniemożliwia wywiązanie się z obowiązku ponoszenia przedmiotowej opłaty bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania zobowiązanego. W myśl art. 135 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Sprawa rozpatrywana przez sąd dotyczyła opłaty w wysokości 50 zł miesięcznie, za pobyt syna skarżącego w domu pomocy społecznej. Sąd wskazał że sygnalizowane przez skarżącego okoliczności w postaci ponoszenia kosztów rozpoczętej w 2016 r. inwestycji, tj. budowy, jak wskazuje, siedziby swojej firmy, która pozwoli mu na rozwój działalności gospodarczej, nie uzasadniają zwolnienia skarżącego z ponoszonej takiej nieznacznej opłaty. Wola ponoszenia nakładów na prowadzoną działalność gospodarczą nie może zniweczyć obowiązku alimentacyjnego względem własnych dzieci.

Źródło: CBOSA