Od 2018 r. zmieni się systematyka jednostek statystycznych. Nie będzie polskiej NTS, tylko jednolita unijna NUTS. Zmieni się też nieco nazewnictwo jednostek NUTS i podział kraju na te jednostki. Mazowsze będzie podzielone na dwie jednostki NUTS2: region warszawski stołeczny i region mazowiecki regionalny. Główny Urząd Statystyczny przygotował nowe rozporządzenie Rady Ministrów.
Zmiany statystyczne nie oznaczają zmian administracyjnych
Ze względu na poziom emocji jakie zbudziła inicjatywa metropolitalna na Mazowszu i mieszanie w szumie informacyjnym różnych porządków, warto zaznaczyć, że podział statystyczny nie jest tożsamy z podziałem administracyjnym. Nie oznacza tzw. administracyjnego wydzielenia Warszawy z Mazowsza. Podobnie nie oznacza akceptacji dla objęcia warszawskiego obszaru metropolitalnego nową jednostką samorządu terytorialnego, co zakłada projekt klubu PiS, i nie narzuca jakiejkolwiek innego mechanizmu współpracy metropolitalnej. Projekt zmian w podziale Mazowsza na jednostki statystyczne przygotował jeszcze poprzedni rząd, a obecny wystąpił z nimi do Komisji Europejskiej. Wniosek został zaakceptowany. Jego wdrożenie pociąga za sobą zmiany w delimitacji jednostek.
Mazowsze na dwa regiony NUTS2, nowy podregion - żyrardowski
Pierwszy region statystyczny NUTS2 na Mazowszu obejmie miasto stołeczne i dziewięć okalających powiatów: legionowski, miński, nowodworski, otwocki, wołomiński, grodziski, piaseczyński, pruszkowski, warszawski zachodni. Natomiast druga jednostka NUTS2 obejmie pozostałą cześć województwa mazowieckiego. Zmianie ulegną zarówno nazwy jednostek, jak i ich podział. Jednostki na poziomie NUTS1 będą nazywały się makroregionami (obecnie regionami), a jednostki NUTS2 będą nazywały się regionami (obecnie województwami). Podział Polski na jednostki zmieni się zarówno na wyższym (NUTS1), jak i niższym (NUTS3) poziomie.
Na poziomie najwyższym utworzony zostanie statystyczny makroregion województwo mazowieckie. Obecny makroregion centralny obejmie województwo łódzkie i świętokrzyskie. Makroregion wschodzi obejmie województwa: podlaskie, lubelskie i podkarpackie. Z kolei na poziome lokalnym, powiat garwoliński znajdzie się w podregionie (NUTS3) siedleckim, a powiat nowodworski w podregionie warszawskim zachodnim. Natomiast powiaty: grójecki sochaczewski, żyrardowski, które obecnie wchodzą w skład podregionu warszawskiego zachodniego, zostaną objęte nowym NUTS3 – podregionem żyrardowskim.
Dwie rzeczywistości: statystyczna i administracyjna
Jak pisze GUS w uzasadnieniu rozporządzenia, po wprowadzeniu zmian w podziale statystycznym nie będzie on pasował do podziału administracyjnego kraju po poziomie województw. Przez to nie będzie możliwości zastosowania dotychczasowego hierarchicznego schematu łączenia w jednej, dotychczas stosowanej nomenklaturze NTS, według obecnie obowiązującego rozporządzenia, dwóch porządków – administracyjnego i statystycznego. Dlatego należy uchylić obowiązujące rozporządzenie i znieść polską systematykę NTS, a pozostawić unijną (NUTS) z nowym podziałem obszaru Polski na statystycznego jednostki. Natomiast do charakterystyki wewnętrznego podziału terytorialnego kraju można stosować inny system, np. Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału terytorialnego Kraju (TERYT).
