We wrześniu 2015 r. Rada Ministrów przyjęła „Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 (z perspektywą do 2025 r.).”
Jednym z komponentów PBDK jest Program Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych. Rada Ministrów założyła, że realizacja Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych spowoduje zmniejszenie liczby odcinków dróg, na których ryzyko powstania wypadku drogowego jest duże albo bardzo duże.
W konsekwencji Program ten miał wspierać założony cel w postaci ograniczenia rocznej liczby zabitych w wypadkach drogowych o 50%, do nie więcej niż 2000 w 2020 r. i ograniczenie rocznej liczby ciężko rannych o 40%, do nie więcej niż 6900 w 2020 r.
Najwyższa Izba Kontroli postanowiła sprawdzić czy realizacja Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych przyczyniła się do poprawy bezpieczeństwa na polskich drogach. Kontrola odbyła się w latach 2015-2019 a wnioski nie są optymistyczne.
Jak wskazano w raporcie (dostępnym tutaj), dotychczasowa realizacja Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych nie doprowadziła do osiągnięcia jego celu, tj. zauważalnego zmniejszenia liczby odcinków dróg krajowych, na których ryzyko powstania wypadku drogowego jest duże albo bardzo duże. Z Programu finansowano również inwestycje drogowe zlokalizowane w miejscach nie sklasyfikowanych jako niebezpieczne. Realizacja tych inwestycji bez względu na ich lokalizację poprawiała jakość infrastruktury drogowej i zwiększała bezpieczeństwo jej użytkowników. Odstąpienie jednak od pierwotnych założeń Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych spowodowało, że część corocznie przekazywanych środków publicznych została przeznaczona na inwestycje na odcinkach dróg nie sklasyfikowanych jako niebezpieczne, podczas gdy niezmodernizowane pozostawały odcinki, na których ryzyko wypadku jest duże i bardzo duże.
W związku z powyższym Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła stopień realizacji Programu Likwidacja Miejsc Niebezpiecznych. Przyjęty wraz z Programem Budowy Dróg Krajowych na lata 2015–2023 załącznik nr 6 zawierał listę 1085 zadań zaplanowanych do realizacji w ramach Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych. Koszt realizacji tych zadań oszacowano na ok. 7,2 mld zł. Tymczasem na dzień zakończenia kontroli zrealizowano zaledwie 273 zadania kosztem 379,3 mln zł. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad wykazał, że na dzień zakończenia kontroli, na realizację Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych przeznaczył 540,3 mln zł, tj. zaledwie 7,5% kwoty pierwotnie oszacowanej. Przy tym z ww. kwoty 188,2 mln zł, tj. 34,8% wydatkowano na zadania, które nie spełniały pierwotnie sformułowanych kryteriów kwalifikacji do Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych. Niski stopień realizacji Programu po pięciu latach funkcjonowania wskazuje także na nieefektywne planowanie wydatków przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, jak również nieskuteczny nadzór ministra właściwego ds. infrastruktury nad jego realizacją.
Najwyższa Izba Kontroli jako nierzetelne oceniła przygotowanie projektu Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych. Przygotowując ten projekt minister właściwy ds. transportu nie oparł się na analizie bezpieczeństwa ruchu na sieci drogowej, nie zawarł w projekcie mierników stopnia jego realizacji, a także sposobu jego ewaluacji i oceny. Natomiast Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad przygotowując projekt załącznika nr 6 do Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2015–2023, tj. listę zadań Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych, umieścił na niej zadania niespełniające warunków kwalifikacji do sfinansowania ich ze środków Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych.
Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła także, że funkcjonujący w Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad system zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej w zakresie nadzoru nad przeprowadzaniem kontroli bezpieczeństwa ruchu drogowego nie działał prawidłowo.
Izba przedłożyła następujące wnioski pokontrolne:
do Ministra ds. Infrastruktury:
1. Podjęcie działań w celu wprowadzenia zmian w PBDK w zakresie PLMN, m.in. poprzez określenie przejrzystych kryteriów doboru zadań do PLMN,
określenie mierników, a także monitorowanie jego efektów w regularnych cyklach. Pozwoli to na skuteczne zarządzanie PLMN i bieżące sprawdzanie stopnia osiągnięcia jego celów.
2. Dokonanie oceny i analizy wpływu na brd zrealizowanych w ramach PLMN zadań i wykorzystanie ich w celu poprawy efektywności realizacji PLMN.
do Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad:
Zintensyfikowanie działań na rzecz likwidacji miejsc niebezpiecznych na drogach krajowych z wykorzystaniem rocznych limitów środków
przeznaczonych na realizację PLMN.
