Zgodnie z art. 102 ust. 1c ustawy z 2011 r. o kierujących pojazdami starosta zobowiązuje kierującego do zwrotu prawa jazdy, jeżeli dokument nie został zatrzymany. Oznacza to, że decyzja taka może być wydana w sytuacji, gdy przy zatrzymaniu przez policjanta kierujący nie ma przy sobie prawa jazdy. Brak prawa jazdy podczas kontroli wpływa jedynie na sposób obliczenia okresu zatrzymania prawa jazdy, który zgodnie z art. 102 ust. 1e ustawy z 2011 r. o kierujących pojazdami biegnie w takim wypadku od daty zwrotu dokumentu do organu właściwego (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 grudnia 2019 r. I OSK 1872/17).

Zgodnie z art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami, starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadku gdy kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Stosownie zaś do treści art. 102 ust. 1c tej ustawy starosta wydaje decyzję, o której mowa w ust. 1 pkt 4, na okres 3 miesięcy, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności oraz zobowiązując kierującego do zwrotu prawa jazdy, jeżeli dokument ten nie został zatrzymany w trybie art. 135 ust. 1 pkt 1a ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Z treści powyższych przepisów jednoznacznie wynika, że podstawą wydania decyzji o zatrzymaniu praw jazdy jest jedynie informacja uzyskana od podmiotu, który ujawnił kierowanie pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Powyższa "informacja" pełni rolę sformalizowanego źródła wiedzy o popełnionym wykroczeniu, a przekazanie tej informacji jest zdarzeniem mającym doprowadzić do wszczęcia postępowania w sprawie zatrzymania prawa jazdy. Należy zatem przyjąć, że ww. "informacja o zatrzymaniu prawa jazdy" jest w istocie "informacją w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy", czyli informacją o ujawnieniu czynu uzasadniającego zatrzymanie prawa jazdy na podstawie art. 135 ust. 1 pkt 1a ustawy Prawo o ruchu drogowym, nawet jeśli do tego zatrzymania fizycznie nie doszło na przykład na skutek braku jego okazania przez kierującego pojazdem. Jak wynika ponadto z art. 102 ust. 1c ustawy o kierujących pojazdami starosta wydaje decyzję, o której mowa w ust. 1 pkt 4 lub 5, na okres 3 miesięcy, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności oraz zobowiązując kierującego do zwrotu prawa jazdy, jeżeli dokument ten nie został zatrzymany w trybie art. 135 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Tak sformułowany przepis jednoznacznie wskazuje, że ustawodawca przewidział wystąpienie sytuacji, w których nie dojdzie do fizycznego zatrzymania dokumentu prawa jazdy podczas kontroli drogowej, a i tak wskazał, że nie będzie to stanowić przeszkody dla procedowania przez starostę i wydania decyzji w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy. Zobowiązanie do zwrotu prawa jazdy potwierdza stanowisko, że nie musi dojść do wcześniejszego, fizycznego odebrania dokumentu prawa jazdy aby wydać w tym przedmiocie decyzję administracyjną. W przeciwnym wypadku takie sformułowanie przepisu byłoby nielogiczne. Zobowiązanie bowiem do zwrotu dokumentu, którego kierujący został już faktycznie pozbawiony mijałoby się z celem wskazanej regulacji.