Co roku ponad milion uczniów i absolwentów szkół ogólnokształcących i zawodowych przystępuje do egzaminów państwowych sprawdzających ich osiągnięcia, których wynik wpływa na ich dalszą karierę edukacyjną i zawodową. Przygotowanie i przeprowadzenie egzaminów koordynuje i nadzoruje Centralna Komisja Egzaminacyjna.
Czy system egzaminów zewnętrznych funkcjonuje sprawnie, rzetelnie i prawidłowo oraz oddziałuje na jakość edukacji? Odpowiedź na to pytanie przyniósł raport Najwyższej Izby Kontroli z grudnia 2019 r. Genezą przeprowadzonej kontroli było istotne znaczenie egzaminów zewnętrznych w systemie oświaty, sprawdzenie realizacji zaleceń po kontroli NIK w 2014 r. a także weryfikacja efektywności zmian w systemie egzaminów zewnętrznych wdrożonych w 2016 r.
Jak wskazała NIK wady systemu są następujące:
- brak strategii rozwoju systemu egzaminów, jego organizacji i otoczenia
- nieokreślenie funkcji egzaminów zewnętrznych
- niewprowadzenie systemu elektronicznego oceniania (e-oceniania)
- niekorzystanie z banków zadań do tworzenia testów egzaminacyjnych
- brak rozwoju w zakresie przetwarzania i komunikowania wyników (EWD i porównywalne wyniki egzaminacyjne)
- nieinicjowanie badań nad doskonaleniem systemu egzaminacyjnego, brak pogłębionych analiz testów egzaminacyjnych
- brak odpowiednich szkoleń dla kadry CKE
- system egzaminów zewnętrznych nie został zmodernizowany, pomimo wysokich nakładów na realizację projektów (303,9 mln zł w latach 2007–2018), które miały służyć temu celowi.
Zalecenia pokontrolne dla Centralnej Komisji Egzaminacyjnej
- Organizowanie i inicjowanie badań służących doskonaleniu systemu egzaminów zewnętrznych oraz analizie i wykorzystaniu wyników egzaminacyjnych.
- Podjęcie działań dotyczących zrównywania wyników egzaminów pomiędzy kolejnymi edycjami egzaminów.
- Opracowanie strategii rozwoju i wdrażanie metody edukacyjnej wartości dodanej oraz e-oceniania.
Zalecenia pokontrolne dla Ministra Edukacji Narodowej
- Jednoznaczne określenie funkcji egzaminów zewnętrznych w ramach systemu oświaty.
- Przeprowadzenie całościowej ewaluacji systemu egzaminów zewnętrznych po 20 latach od jego utworzenia, ze szczególnym uwzględnieniem jego efektywności w ramach systemu oświaty.
- Zbadanie zasadności i skutków funkcjonowania 30% normy zdawalności obowiązkowego egzaminu maturalnego na poziomie podstawowym oraz rozważenie podwyższenia tej normy.
- Udzielenie wsparcia CKE ukierunkowanego na wdrożenie e-oceniania w systemie egzaminów zewnętrznych oraz w odniesieniu do zrównywania wyników egzaminów oraz rozwoju metody edukacyjnej wartości dodanej (EWD).
Źródło: www.nik.gov.pl