Anonimizacja jest czynnością o charakterze technicznym, dokonywaną na dokumencie stanowiącym informację publiczną, polegającą na zasłonięciu części tego dokumentu, zawierającej dane nie podlegające udostępnieniu.
Jest to niewątpliwie sposób pozwalający na ujawnienie informacji publicznych z wyłączeniem szczególnie istotnych informacji podlegających ochronie, np. ze względu na prywatność. Anonimizacja nie może jednak prowadzić do udostępnienia tylko części wnioskowanych dokumentów, a jedynie do utajnienia tzw. wrażliwych danych.
Powyższe wnioski wysnuł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 21 listopada 2019 r. (II SAB/Ol 75/19) na gruncie poniżej opisanej sprawy.
Do Dyrektora Zespołu Szkolno-Przedszkolnego skierowano wniosek o udostępnienie informacji publicznej polegającej na przekazaniu kserokopii wszystkich protokołów Rady Pedagogicznej Zespołu Szkolno-Przedszkolnego z czerwca 2019 r.
W skardze na bezczynność podniesiono, że kserokopie które przekazał organ okazały się jednak całkowicie nieprzydatne, ponieważ były niekompletne i na dodatek zanonimizowane w taki sposób, że czyniło je to bezużytecznymi. Anonimizacji poddano wiele danych, takich jak nazwiska i imiona nauczycieli, liczebność grup, dane statystyczne, a nawet nazwę szkoły. Natomiast niekompletność przysłanych kserokopii wyrażała się brakiem załączników do protokołu w postaci uzasadnień uchwał, które są integralną częścią protokołu.
Jak przypomniał Sąd rozpatrujący niniejszą sprawę, zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa.
Odnośnie do zagadnienia sposobu ograniczenia udostępnianych danych należy również dostrzec, że ustawa o dostępie do informacji publicznej ani w art. 5, ani w żadnym innym przepisie nie precyzuje formy ograniczenia informacji publicznej. Tym samym nie przesądza, że ograniczenie dostępu do informacji publicznej sprowadza się de facto tylko do odmowy jej udostępnienia. Z terminem "odmowa" mamy do czynienia tylko w art. 16 ustawy o dostępie do informacji publicznej.
W praktyce orzeczniczej wypracowano kompromisowe narzędzie w postaci utajnienia (anonimizacji) określonych danych osobowych wchodzących w skład udostępnianej informacji publicznej.
Na gruncie niniejszej sprawy organ nie rozpoznał wniosku strony zgodnie z procedurą przewidzianą w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Zakres dokonanej przez organ anonimizacji spowodował, że udostępnianie dane straciły swój walor i de facto przestały być czytelne. Utajnienie danych zostało objęte tak szerokim zakresem, że w istocie doszło do radykalnego ograniczenia w udostępnieniu wnioskowanych informacji. Ponadto organ przesłał niektóre wnioskowane uchwały bez ich uzasadnień.
Przede wszystkim zaś organ nie był uprawniony do anonimizacji takich danych jak dane statystyczne, nazwa szkoły, czy nawet nazwiska i imiona nauczycieli.
Jak już wskazano sens anonimizacji polega na utajnieniu wyselekcjonowanych wrażliwych danych, które podlegają ochronie ze względu na przesłankę prywatności. Anonimizacja nie może natomiast służyć utajnieniu danych, których organ nie chce ujawnić. W ocenie Sądu udostępnione informacje stanowiły jedynie szczątkowy i niespójny zakres żądanych przez skarżącego danych i tym samym takie udostępnienie należało zakwalifikować jako niewłaściwą i niezgodną z prawem realizację wniosku o udzielenie informacji publicznej.
Jak podkreślił Sąd anonimizacji można było dokonać, ale w odniesieniu do danych prywatnych takich jak np. nazwiska i imiona uczniów czy też rodziców uczniów. Nie jest natomiast to uprawniony sposób działania w przypadku danych osobowych nauczycieli, którzy są osobami pełniącymi funkcje publiczne, a co za tym idzie zakres ochrony ich danych osobowych i prawa do prywatności podlega ograniczeniu.
Źródło: CBOSA