Rezerwa części oświatowej subwencji w wysokości 0,4 proc. wartości subwencji wynosi w roku 2019 183,6 mln zł. Dodatkowy zastrzyk finansowy będzie możliwy w bieżącym roku w ośmiu przypadkach, tzw. kryteriach. Ogólnie można powiedzieć, że względem ubiegłego roku niewiele się zmieni. Zdecydowana większość kryteriów pozostała. Wprowadzono drobne korekty, w tym na wniosek strony samorządowej. Przedstawiony przez MEN projekt kryteriów podziału był omawiany na posiedzeniu zespołu edukacji Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego 19 marca.
Zgodnie z ustępem 2 artykułu 28 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, rezerwą części oświatowej subwencji ogólnej dysponuje minister finansów po zasięgnięciu opinii ministra edukacji oraz reprezentacji jednostek samorządu terytorialnego. Kwoty dofinansowania dla konkretnego samorządu zostaną wyliczone przez MEN zgodnie z zasadami określonymi w algorytmie podziału części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2019.
I. Dofinansowanie z tytułu wzrostu zadań szkolnych i pozaszkolnych, polegającego na wzroście liczby uczniów przeliczeniowych w stosunku do danych przyjętych do naliczenia algorytmem części oświatowej subwencji ogólnej na 2019 r.
Samorząd może wystąpić o zwiększenie subwencji z tego tytułu w sytuacji, gdy po dniu sprawozdawczym, tj. po dniu 30 września 2018 okazało się, że wzrosła liczba zadań oświatowych. To z punktu widzenia liczby i wartości składanych wniosków najbardziej popularne, jeśli takiego określenia można użyć, kryterium. W ubiegłym roku zdecydowana większość pieniędzy dostępnych w rezerwie sfinansowała wnioski samorządów w tym właśnie zakresie oraz w ramach innego kryterium. Głównie ze względu na lawinowy wzrost liczby uczniów z orzeczeniami o różnego rodzaju niepełnosprawnościach. Podczas obrad zespołu przedstawiciel Związku Powiatów Polskich prosił urzędników resortu o wskazanie sposobu określania w formularzu wniosku liczby uczniów objętych indywidualnym nauczaniem (waga P35). Do naliczenia subwencji brana jest suma średniej liczby uczniów objętych indywidualnym nauczaniem od września 2017 do czerwca 2018 (ustalonej jako iloraz liczby uczniów w dniach nauki szkolnej w danym miesiącu i liczby nauki szkolnej w tym miesiącu) podzielonej przez 10. Urzędnicy odpowiedzieli, że może to być wartość średniomiesięczna.
W ramach tego kryterium wnioski należy składać w nieprzekraczalnym terminie do 15 października br. Decyduje data wpływu do MEN.
II. Pomoc dla JST w usuwaniu skutków zdarzeń losowych w budynkach szkół (placówek) publicznych prowadzonych (dotowanych) przez JST - z wyłączeniem przedszkoli ogólnodostępnych oraz innych form wychowania przedszkolnego
W tym przypadku dofinansowanie z rezerwy jest możliwe, jeżeli zostały spełnione następujące warunki: (a) zdarzenie losowe miało miejsce w roku bieżącym lub w miesiącach X-XII 2018 r.; JST zaplanowała środki własne w §4270 w odpowiednim rozdziale klasyfikacji budżetowej w wysokości nie niższej niż różnica pomiędzy połową wartości kosztorysowej remontu a kwotą uzyskanego odszkodowania. Jeżeli kwota odszkodowania jest równa lub wyższa od połowy wartości kosztorysowej remontu, to samorząd nie ma obowiązku zaplanowania środków własnych na wykonanie remontu. Te gminy i powiaty, których obiekty podlegające uszkodzeniu były ubezpieczone od tych zdarzeń, mogą również wystąpić z wnioskami przed zakończeniem procedury odszkodowawczej i ustaleniem kwoty odszkodowania, ale wówczas zobowiązane są do zaplanowania środków własnych w wysokości nie niższej niż połowa wartości kosztorysowej remontu.
W ramach tego kryterium nieprzekraczalne terminy składania wniosków to: 31 maja 2019 r. dotyczy zdarzeń losowych, które wystąpiły w miesiącach X-XII 2018 r. oraz w miesiącach I-III 2019 r.; a w przypadkach pozostałych zdarzeń losowych - w terminie do 40 dni od daty wystąpienia zdarzenia, jednak nie później niż do dnia 11 października 2019 r.
III. Pomoc dla JST w usuwaniu skutków działania żywiołów w budynkach szkół (placówek) publicznych prowadzonych (dotowanych) przez JST
Kryterium dotyczy tylko budynków szkół i placówek (z wyłączeniem przedszkoli ogólnodostępnych oraz innych form wychowania przedszkolnego) położonych na obszarze gmin wymienionych w wykazie poszkodowanych w wyniku działania żywiołu, w których stosuje się szczególne zasady odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych. Wysokość dofinansowania z rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej pomniejsza się o kwotę odszkodowania. Wsparcie z rezerwy dotyczy tylko budynków szkół i placówek. Nie obejmuje usuwania uszkodzeń innych obiektów np. ogrodzeń, chodników, boisk, placów zabaw. Nieprzekraczalny termin składania wniosków: 31 października 2019 r.
IV. Dofinansowanie kosztów związanych z wypłatą odpraw dla zwalnianych nauczycieli w szkołach i placówkach oświatowych
Dofinansowanie przysługuje samorządowi, który zobowiązany jest do wypłacenia odpraw nauczycielom: (a) zwalnianym w wyniku całkowitej likwidacji szkoły (placówki), częściowej likwidacji szkoły (placówki) albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć; (b) przechodzącym na emeryturę na podstawie art. 88 - w związku z art. 20 ww. ustawy Karta Nauczyciela albo art. 225 lub art. 226 ww. ustawy przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe.
Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne i przeniesienie nauczyciela w stan nieczynny nie są objęte dofinansowaniem z rezerwy. Resort podkreśla, że sam art. 88 Karty Nauczyciela nie jest wystarczającą podstawą prawną do złożenia wniosku z tego kryterium. Zwolnienie musi być powiązane z art. 20 Karty Nauczyciela lub art. 225 lub z art. 226 ustawy wprowadzającej Prawo oświatowe. Nieprzekraczalny termin składania wniosków: do 11 października 2019 r.
V. Dofinansowanie wyposażenia w pomoce dydaktyczne niezbędne do realizacji podstawy programowej z przedmiotów przyrodniczych (biologia, geografia, chemia, fizyka) w szkołach podstawowych publicznych
Program wsparcia w tym zakresie zaplanowano na 4 lata od 2018 r. Dofinansowanie dotyczy szkół podstawowych: (a) publicznych dla dzieci i młodzieży prowadzonych przez jst, osoby prawne lub osoby fizyczne; (b) które mają lub będą mieć od 01.09.2019 r. w ramach struktury klasę V (dotyczy przedmiotów geografia i biologia) oraz klasę VII lub VIII (dotyczy przedmiotów fizyka i chemia); (c) które nie są szkołą zorganizowaną w podmiocie leczniczym; (d) które nie mają w ramach struktury oddziałów gimnazjalnych (po przekształceniu gimnazjum w szkołę podstawową lub włączeniu gimnazjum w struktury szkoły podstawowej) oraz, które nie funkcjonują w ramach zespołu z gimnazjum; (e) które, nie skorzystały ze środków finansowych na to zadanie z rezerwy 0,4% w roku poprzednim.
MEN wprowadziło roczny limit aplikowania z tego kryterium do jednej czwartek szkół, które spełniają powyższe kryteria. W sytuacji, gdy JST jest organem prowadzącym lub dotującym dal szkół w liczbie od 1 do 4, może ubiegać się o wsparcie w 2019 r. na jedną szkołę. W innych przypadkach po wykonaniu ilorazu liczby uprawnionych do otrzymania wsparcia szkół (spełniających pięć warunków) przez 4, należy dokonać zaokrąglenia: końcówki poniżej 0,50 zaokrągla się w dół, od 0,50 zaokrągla się w górę. Wynik powyższego działania daje liczbę szkół na które można składać wniosek w roku 2019. Jeżeli liczba szkół we wniosku będzie wyższa niż limit na dany rok dla samorządu uwzględnione zostaną tylko szkoły mieszczące się w limicie zgodnie z kolejnością z wniosku. Dla miast na prawach powiatu limit oblicza się odrębnie dla części gminnej i powiatowej.
Termin składania wniosków: do 14 czerwca 2019 r.
VI. Dofinansowanie doposażenia pomieszczeń do nauki w nowo wybudowanych obiektach publicznych szkół oraz pomieszczeń pozyskanych w wyniku adaptacji w publicznych szkołach ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych prowadzonych (dotowanych) przez JST. UWAGA, yo oryginalne brzmienie, w którym nastąpiły zmiany opisane niżej.
To druga - po zwiększeniu zadań oświatowych - co do popularności "szuflada" rezerwy. W tym przypadku samorząd można uzyskać dofinansowanie sprzętu szkolnego i pomocy dydaktycznych do nowych pomieszczeń do nauki, zaadaptowanych z innych pomieszczeń szkolnych (nie pełniących dotychczas funkcji dydaktycznych) lub pomieszczeń do nauki w nowo wybudowanych obiektach (przekazanych do użytkowania X-XII.2018 lub I-IX.2019) szkół (placówek) publicznych, prowadzonych (dotowanych) przez JST.
Podczas obrad zespołu edukacji do opisu tego kryterium wprowadzono dwie zmiany. Po pierwsze, samorządy powiatowe wnioskowały, by rozszerzyć zakres tego przypadku o następujące typy pomieszczeń: przekształcenia innych pracowni, pomieszczenia placówek oświatowych zwalniających je dla szkół i przenoszonych do nowych siedzib, pomieszczenia dla szkół rozpoczynających kształcenie w nowych zawodach, pokoje w internacie. Urzędnicy ministerstwa przyjęli jedną uwagę, tj. pomieszczenia dla szkół rozpoczynających kształcenie w nowych zawodach. Z kolei przedstawiciele gmin zabiegali o to, by kryterium - dotąd zarezerwowane wyłącznie dla szkół ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych - rozszerzyć dla szkół podstawowych. I tak się stało. Aczkolwiek urzędnicy ministerialni przypomnieli konsekwencję takich zmian - każde rozszerzenie dostępności wypłat dla nowych beneficjentów pomniejsza wartość jednostkowego wsparcia.
Terminy składania wniosków w ramach tego kryterium podzielono na dwie tury: do 31.05.2019 r. pierwsza tura, dotycząca pomieszczeń do nauki oddanych do użytkowania lub zaadaptowanych w okresie X-XII roku poprzedniego oraz w I kwartale 2019 r.; do 27.09.2019 r. druga tura, dotycząca pomieszczeń do nauki oddanych do użytkowania lub zaadaptowanych w II i III kwartale 2019 r.
VII. Korekta części oświatowej subwencji ogólnej z tytułu błędów statystycznych.
Korekta części oświatowej subwencji ogólnej dotyczy błędów powstałych przy agregowaniu danych systemu informacji oświatowej przez kuratoria oświaty lub Ministerstwo Edukacji Narodowej. Nieprzekraczalny termin składania wniosków: 31 maja 2019 r.
VIII. Dofinansowanie innych zadań o jednorazowym charakterze nieuwzględnionych w części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2019
Inne zadania, o których tu mowa, obejmują wydatki na sytuacje wyjątkowe, niemożliwe do zaplanowania na etapie tworzenia algorytmu podziału części oświatowej subwencji ogólnej. Nie zalicza się do nich m.in. remontów bieżących, zadań o charakterze inwestycyjnym, kosztów związanych z urlopami dla poratowania zdrowia, skutków awansu zawodowego nauczycieli, wydatków bieżących na utrzymanie szkół i wynagrodzenia oraz zadań ujętych w kryteriach I-VII. Termin składania wniosków: do 13 września 2019 r.
