Wniosek o objęcie dziecka indywidualnym nauczaniem może być zgłoszony przez jednego z rodziców, ale drugi rodzic musi zostać powiadomiony o tym fakcie. Jeżeli sprzeciwi się on wydaniu orzeczenia wówczas organ powinien zawiesić postępowanie, do czasu gdy sąd rodzinny podejmie decyzje za rodziców - tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, sygn. III SA/Łd 710/18.
Orzeczenie to zapadło w poniżej przedstawionym stanie faktycznym. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna na wniosek ojca orzekła, że jego małoletni syn, ze względu na stan zdrowia (zaburzenia depresyjno-lękowe) powinien być objęty nauczaniem indywidualnym. Orzeczeniem z dnia 8 maja 2018 r. Zespół Orzekający Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej orzekł o potrzebie indywidualnego nauczania. Następnie matka dziecka wystąpiła do Poradni z wnioskiem o wydanie kopii dokumentacji medycznej dotyczącej jej syna. W dniu 24 maja 2018 r. matka złożyła odwołanie od orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania syna. O treści orzeczenia matka, dowiedziała się w szkole podczas spotkania z dyrektorem. Zdaniem skarżącej orzeczenie jest wadliwe, ponieważ nie zostało podpisane przez wszystkich członków Zespołu Orzekającego Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, a załączone do wniosku zaświadczenie lekarskie zostało wydane przez lekarza medycyny pracy specjalistę neurologa, który nie jest specjalistą uprawnionym do stwierdzenia zaburzeń depresyjno-lękowych u dzieci. Ponadto skarżąca podniosła, że orzeczenie powinno być wydane przez Wojewódzką Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną, ponieważ pracownikiem placówki, która wydała kwestionowane orzeczenia jest jej była teściowa- babka dziecka. Skarżąca podkreśliła, że kategorycznie nie zgadza się na indywidualne nauczanie syna.
Kurator Oświaty uchylił zaskarżone orzeczenie i umorzył postępowanie. Wyjaśnił, że zgodnie z rozporządzeniem w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, wniosek o objęcie indywidualnym systemem może złożyć każdy z rodziców samodzielnie. W braku zgody obojga, wnioskujący rodzic musi posiadać zgodę sądu rodzinnego do złożenia wniosku. Kurator wskazał, ze z akt niniejszej sprawy jednoznacznie wynika, że brak jest porozumienia między obojgiem rodziców, którzy mają powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej w jednakowym zakresie. Organ odwoławczy podkreślił, że w przypadku uzyskania z urzędu wiadomości o braku władzy rodzicielskiej wnioskodawcy (lub jej zawieszeniu, lub ograniczeniu w przedmiotowym zakresie), zespół orzekający powinien odmówić wydania orzeczenia lub opinii. Legitymację do złożenia wniosku ma bowiem rodzic przy wyrażeniu zgody drugiego rodzica. W przypadku niewyrażenia zgody drugiego rodzica, wnioskujący rodzic musi posiadać zgodę sądu rodzinnego do złożenia takiego wniosku.
W dniu 25 lipca 2018 r. skargę na powyższą decyzję do WSA wniósł ojciec dziecka. W skardze do sądu ojciec podkreślał, że to jemu sąd orzekający rozwód powierzył opiekę nad dzieckiem i ustalił przy nim miejsce jego pobytu. Dodał, że względem matki dziecka toczy się postępowanie karne o znęcanie się nad dzieckiem ze szczególnym okrucieństwem, a które to zachowania są przyczyną problemów zdrowotnych dziecka (psychicznych i neurologicznych).
Sąd uznał skargę za niezasadną. W uzasadnieniu wskazał, iż istotą ani celem przedmiotowego postępowania administracyjnego nie jest rozstrzyganie sporu powstałego pomiędzy rodzicami dziecka (byłymi małżonkami) co do sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej i decydowania o istotnych sprawach dziecka, do których z pewnością należy właściwa forma realizowania obowiązku szkolnego uzależniona od aktualnego stanu zdrowia dziecka. W przedmiotowym postępowaniu oboje rodzice reprezentują wyłącznie interes dziecka, a nie swój własny interes faktyczny.
Sąd wyjaśnił, że objęcie indywidualnym nauczaniem wymaga orzeczenia wydanego przez zespół orzekający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogiczne, a realizacja tego orzeczenia należy do dyrektora szkoły, w której obwodzie uczeń zamieszkuje. Orzeczenie wydaje się na pisemny wniosek rodzica dziecka lub pełnoletniego ucznia. Każdy rodzic mógł nie tylko samodzielnie złożyć wniosek w tej sprawie, ale również kwestionować wydane orzeczenie. W rozporządzeniu nie wprowadzono bowiem wymogu, by wniosek o objęcie indywidualnym systemem nauki pochodził od obojga rodziców. Domniemywa się bowiem, że w tak istotnej sprawie dziecka, jak obowiązek edukacyjny, rodzice działają zgodnie.
Jeżeli zatem okaże się, że wniosek został złożony przez jednego z rodziców, bez wiedzy, a nawet wbrew woli drugiego z rodziców albo, że istnieje spór między nimi o celowość objęcia dziecka takim systemem nauki, organ nie powinien tej okoliczności zlekceważyć. Skoro rodzice nie są jednomyślni, o potrzebie złożenia wniosku o objęcie dziecka indywidualnym systemem nauki musi zadecydować sąd rodzinny. Do tego czasu postępowanie administracyjne powinno być zawieszone.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 11 grudnia 2018 r., Sygn. III SA/Łd 710/18.
Źródło: CBOSA
