W jaki sposób należy dobierać środek egzekucyjny z ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, aby był właściwym do obowiązków wynikających z ustawy – Prawo budowlane? Z pomocą przychodzi wyrok WSA w Warszawie.

W sprawie Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego postanowieniem wydanym na podstawie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nałożył na Spółkę jednorazową grzywnę w celu przymuszenia w wysokości 50 000 zł w związku z niedopełnieniem obowiązku wynikającego z decyzji PINB nakazującej „doprowadzenie do stanu poprzedniego poprzez dokonanie demontażu nośnika reklamowego”.

Organ wyjaśnił, że wobec faktu, iż w przedmiotowej sprawie wysokość grzywny w celu przymuszenia nie wynika bezpośrednio z ustawy, ustalenie jej wysokości wymagało wydania rozstrzygnięcia w sposób uznaniowy przez organ egzekucyjny. Za w pełni uzasadnione w związku z tym organ uznał nałożenie na spółkę grzywny w celu przymuszenia w maksymalnie dopuszczalnej wysokości, tj. 50 000 zł.

W zażaleniu na to postanowienie Spółka podniosła m.in. naruszenie art. 7 § 2 i 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym polegające na tym, że organ zastosował najbardziej uciążliwy dla spółki środek egzekucyjny nieadekwatny do okoliczności sprawy.

Wojewódzki Inspektor rozpoznając to zażalenie wyjaśnił, że w sprawie właściwie zastosowano środek egzekucyjny w postaci grzywny w celu przymuszenia, chociaż innym poza grzywną środkiem egzekucyjnym możliwym do zastosowania w niniejszej sprawie było zastępcze wykonanie egzekwowanego obowiązku na koszt i niebezpieczeństwo zobowiązanego. WINB wskazał w związku z tym, że grzywna jest środkiem przymusu i zmierza do wykonania nałożonego obowiązku, nie jest karą; ponadto jest środkiem łagodniejszym od wykonania zastępczego, ponieważ grzywna w celu przymuszenia obiektywnie powoduje mniej dotkliwe dla zobowiązanego konsekwencje, z uwagi na możliwość jej umorzenia albo zwrotu.

Co na to WSA? Po pierwsze zauważył, że organy słusznie wskazały na zasadę stosowania środków egzekucyjnych najmniej uciążliwych dla zobowiązanego (art. 7 § 2 ustawy). Przyjęły, że wybór środka egzekucyjnego w tej sprawie został dokonany przez organ egzekucyjny w sposób uwzględniający tę zasadę, gdyż w przypadku obowiązku wynikającego z przepisów Prawa budowlanego organ egzekucyjny miał do wyboru dwa środki egzekucyjne.

Sąd orzekający co do zasady podzielił te wywody. Jednak zauważył, że organy w kontrolowanej sprawie nie uwzględniły jej okoliczności. Zdaniem Sądu przede wszystkim w ogóle nie odniosły się, a w szczególności organ odwoławczy pomimo zarzutu podnoszonego w zażaleniu, do tego, czy w realiach niniejszej sprawy, biorąc pod uwagę zakres i charakter obowiązku nałożonego na zobowiązany podmiot, koszt wykonania zastępczego nie jest znacznie niższy od grzywny nałożonej na Spółkę: twierdzi ona bowiem, że koszt demontażu nośnika reklamowego w postaci siatki winylowej wyniósłby, co najwyżej, kilkaset złotych. Jak wskazał WSA, wobec tego nakładanie grzywny w celu przymuszenia w maksymalnej wysokości 50 000 zł, tj. w kwocie kilkunastokrotnie wyższej niż koszty wykonania zastępczego – jest dla Spółki całkowicie niezrozumiałe i nieuzasadnione, a w żadnym razie nie jest najmniej uciążliwe.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 lutego 2019 r., VII SA/Wa 2049/18

Źródło: CBOSA