Na gruncie ustawy środowiskowej rozróżnić należy udział społeczeństwa i związany z tym dostęp do informacji o środowisku oraz uprawnienia strony postępowania administracyjnego toczącego się na podstawie tej ustawy.
Podstawę żądania przez stronę dostępu do akt sprawy stanowi art. 73 § 1 k.p.a. w związku z art. 28 k.p.a. Zgodnie z pierwszym z tych przepisów, strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania. Strona może żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony (art. 73 § 3 k.p.a.). Strona powoływała się na ten przepis w postępowaniu przed Sądem I instancji (chociaż określała go także błędnie jako art. 63 § 1 k.p.a.), natomiast nie został on powołany jako jeden z zarzutów kasacyjnych, chociaż stanowił zasadniczą podstawę rozważań Sądu I instancji i stanowiska wyrażonego w zaskarżonym wyroku. Naczelny Sąd Administracyjny nie ma zatem możliwości odnieść się do dokonanej przez Sąd I instancji kontroli legalności zastosowania tego przepisu przez organy w tej sprawie.
Ponadto, zgodnie z art. 4 ustawy środowiskowej, każdy ma prawo do informacji o środowisku i jego ochronie na warunkach określonych ustawą. Organy administracji są obowiązane do udostępniania każdemu informacji o środowisku i jego ochronie znajdujących się w ich posiadaniu lub które są dla nich przeznaczone (art. 8 ustawy środowiskowej w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji). Ponadto powyższe przepisy regulują ogólny dostęp do informacji o środowisku i podlegają doprecyzowaniu w dalszych normach ustawy środowiskowej. Przepisy te nie dotyczą uprawnień strony postępowania w sprawie wydania decyzji środowiskowej, ale uprawnień wszystkich podmiotów, którym przepisy prawa gwarantują dostęp do informacji o środowisku. Oznacza to z jednej strony, że ich naruszenie musi zostać zakwestionowane w powiązaniu z naruszeniem innych szczegółowych norm ustawy środowiskowej.
Z drugiej strony, naruszenie tych przepisów nie może stanowić podstawy zarzutu naruszenia uprawnień strony do czynnego udziału w postępowaniu, bo ten jest regulowany stosownymi przepisami k.p.a., w tym powołanym wyżej art. 73 § 1 i 3 k.p.a. w związku z art. 28 k.p.a. W treści skargi kasacyjnej skarżący powołał się ponadto na zarzut naruszenia art. 15 ustawy środowiskowej, nie wskazując jednak konkretnej jednostki redakcyjnej tego przepisu, który dzieli się na trzy ustępy. Kolejne uchybienie skargi kasacyjnej polegało na powołaniu w jej uzasadnieniu zarzutu naruszenia art. 8 ust. 1 i ust. 2 ustawy środowiskowej, który to przepis w dacie orzekania przez organy nie dzielił się na jednostki redakcyjne, a zmiana tego przepisu nastąpiła dopiero z dniem 1 stycznia 2017 r., a więc już po wydaniu zaskarżonego wyroku. Niezależnie jednak od powyższego, żaden ze wskazanych przepisów ustawy środowiskowej nie mógł stanowić uzasadnienia ważnego interesu strony w rozumieniu art. 73 § 3k.p.a., ponieważ przepisy te stanowią podstawę odrębnego postępowania w sprawie dostępu do informacji o środowisku, którego sposób zakończenia został uregulowany w art. 15 ust. 1-3 ustawy środowiskowej.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 września 2018 r. II OSK 2337/16
Źródło: CBOSA
